HALK KÜLTÜRÜ ARAŞTIRMASI- 19 Ağustos 2019 BİLKE

Eskiden hastalıklara çeşitli tedavi yöntemleri uygulanmıştır. Bunların arasında, batıl inançlarla dolu birçok hurafe olduğu gibi, bu gün de kullanılan doğal uygulamalar da vardır. İçinde yaşadığımız zamanın getirilerini ve kayıplarını görmek adına, kültür arşivimizde bulunan eski tarihli belgeleri, yeri geldikçe okurlarımızla paylaşmaktayız.Bilgi  niteliğindedir,bu gün tedavilerimiz için kesinlikle doktora baş vurmalıyız. 

1900’lü yıllarda Sinop’ta tespit edilen sağlık ve sıhhat hakkında uygulamalar, hepimizin ilgisini çekecektir. Günümüzde ilaçların bile yan etkileri olduğu bilinmektedir. Yayınlayacağımız belgeler, halk kültürü araştırması niteliği taşıdığından uygulanmamalıdır. Sağlık sorunlarımızda kesinlikle uzman doktora muayene olmak ve doktorun tavsiyesine uymak gerekir.

Eskiden uygulanan batıl inançlardan birini anlatan belge:

bu gün filmlere bile konu olan batıl inançlardan biri olan kurşun dökme geleneğinin anlatıldığı bölüm

M.Şakir Ülkütaşır 1920’li yıllarda, Sinop’ta memur olarak görev yaparken halk kültürü araştırma ve derleme çalışmalarını da yapmış ve 15 Eylül 1928 günü Atatürk’ün dikkatini çekmiştir. Atatürk Ülkütaşır’ın çalışmalarını çok takdir ederek,  1932 yılında Ankara Türk Dil Tarih Kurumunda göreve getirmiştir.

Sinop ve köylerini karış karış tarayan Ülkütaşır, bu gün neleri kaybettiğimizi gözler önüne seriyor. Sinop’ta zeytin üretimi yapıldığını, zeytinyağı çıkarıldığını ve tedavide kullanıldığını görüyoruz. Adada yok olan zeytinlik alanları bu gün binalarla dolmuştur. Doğal yapı bozulmuş, bozulma tüm bitkilerin ve diğer canlıların yapısını da olumsuz etkilemiştir.  Bu araştırmalarda, yaban kavunu çiçeği, Hindistan cevizi, hünnap meyvesi gibi bildiğimiz ve bilmediğimiz birçok bitki adına rastlıyoruz.

3 hastalık hakkındaki açıklamalar:

“Sarılık hastalığında, yaban kavunu çiçekleri toplanarak güzelce dövülür, sıkılır. Husule gelen mayi bir tülbentten süzülür. Bu su hastanın avucuna dökülerek, hasta suyu vakit vakit burnuna çeker.”

“Kırnapçık(dahame-i levzetan): 7 tane hünnap kaynatılır,meyve kısmı yedirilir. Çekirdekleri de 7 tane zeytin ile birlikte döğülür, bir melhem yapılır.bu melhem hançere kısmı hariç boyunun yan taraflarına sürülür.”

“Çocuk karın ağrıları: sancılar tekrarlanınca çocuk çeyreklenir. Çeyraklamak: çocuğun sağ kolunu sol kolu,sol kolunu da sağ kolu üzerine üç defa getirmek,getirmek. Sonra yüz üstü yatırılarak üç deya sağ elini sol ayağı, sol elini sağ ayağı uçlarına dokundurmaktan ibarettir. Daha sonra toprak bir tavanın veya çanağın dış taraf dibinde Hindistan cevizi ezilip mama halinde çocuğa azar azar yedirilir. Karın ağrısı olmadan da uygulanır, ağrı ve sancıların önüne geçilmek gözetilir.”