03.06.2021- BİLKE
Seyyid Bilal’in İstanbul kuşatmasına destek olmak için Orta Asya’dan topladığı Türklerle yardıma giderken Sinop’a uğradığı ve başı kesilerek şehit edildiği rivayet edilmektedir.
Yine savaş esnasında başını kaybeden kahraman efsanelerinin yer aldığı birçok anlatı Türk halk edebiyatında yer alır. Ayrıca Anadolu’da birçok şehir de başı kesilerek şehit edilmiş kahraman türbesi yer almaktadır. Örneğin, IV. Murad’ın Bağdat Seferi esnasında cereyan eden ve bir takım olayların yer aldığı Genç Osman destanında da başı kesilmiş kahraman motifine rastlanır. Yine:
Abdurrahman Gazi (Erzurum),
Sultan Seydi (Erzincan),
Seyyid Bilâl Dede (Sinop),
Habîb en-N eccâr (Antakya),
Karaçomak (Antep),
her ikisine de Hıdırlık Sultan adı verilen Suûb-i Rûmî
(Suheyb-i Rûmî)
Ubûdü Gazi (Çorum),
Abdülvehhâb Gazi (İznik),
Hüseyin Gazi (Ankara, Divriği) efsanelerinde de savaş sırasında başı kesildiği halde savaşa devam eden veya düşmana
teslim olmayan kesik başlı kahramanlardan söz edilmektedir.
Hz. Hüseyin’in başı kesilerek şehit edilmesinin toplumda açtığı yara, benzer özellik taşıyan anlatılara ve bu anlatıların kahramanlarına karşı bir bağlılık tesis edilmiş olmasına ön ayak olmuş olmalıdır.
Ancak burada dikkat edilmesi gereken önemli bir mevzu Anadolu’nun birçok yerinde değişik, efsanevi din büyüklerinin olması ve bunlara gösterilen tazimdir. Bu durum, Türklerin, din değiştirseler de İslam öncesi anane ve geleneklerini yeni dine aktarmalarının etkisiyle izah edilebilir. İslam’dan sonra da Türk ananeleri İslami formlarla yaşatılmaya devam edilmiş görünmektedir.
Eski Türklerde var olan Kam-Ozanların Türkmen Babası olarak İslamlaşmış olduğuna şahit olmaktayız.
………..
Ülkemizde bulunan veya bulunduğu varsayılan evliyalar içerisinde Peygamber Efendimize (s.a.v.) akrabalık bakımından en yakın dereceye sahip olması yönüyle Seyyid Bilal’in manevi yönü hem Sinop için hem de Türkiye için büyük bir önem arz etmektedir.
Bu öneme binaen Seyyid Bilal’in Türkiye’de üç farklı yerde türbesi mevcuttur. Bu türbelerden iki tanesi makam türbesi olup bunlardan birisi Batman’da diğeri de Siirt’te bulunmaktadır. Manevi yönü güçlü olan bu tarihi şahsiyetin esas metfun olduğu yer Sinop-Merkez Ada mahallesinde yer alan türbededir.
…….
Pervane oğullarından Süleyman’ın oğlu İbrahim Bey döneminde şehri ziyaret eden İbn Battuta, “dağın eteklerinde ise Peygamberimizin mübarek arkadaşlarından Bilal-i Habeşî’nin kabri mevcuttur. Oracıkta kurulu tekkede misafirlere ve gelen geçene yemek verilir.” 15 şeklinde bir bilgi verir.
Onun bu naklinden 13. Asırda da burada bir veli, salih zat/seyyid metfun olduğu bilgisine ulaşıyoruz. Ancak o, Seyyid Bilal’i, Bilal-i Habeşî ile karıştırmış olmalıdır.
Seyyid Bilal’in Sinop/Gerze Sarnıç köyünün Şıhlar mahallesinde bir kardeşi metfundur. Erleli’nin naklettiği
hadisede zaten kardeşi Ali Ekber’i yerine vekil bırakarak karaya çıktığı bilgisi yer almaktadır. Buna göre o, gece yapılan baskından bir şekilde kaçarak metfun olduğu mevkie gelmiş olmalıdır. Onun da kabri Seyyid Bilal’in kabri gibi ziyaretgâh haline gelmiştir.
KAYNAK: Uluslararası Geçmişten Günümüze Sinop’ta Türk-İslam Kültürü Sempozyumu / 5-7 Ekim 2018
SİNOP’TA BİR PEYGAMBER TORUNU: SEYYİD İBRAHİM BİLAL Coşkun BABA *Muhammet KARAAĞAÇ
BİİLDİRİLER KİTABI SAYFA:650- 655
BİLDİRİNİN TAMAMI:
2018_BABAC_KARAAGACM.pdf erişimi için tıklayın
SİNOP BİLİM KÜLTÜR EĞİTİM DERNEĞİ 