RSS

Etiket arşivi: bilke sinop toprağı

SİNOP KİLİ

Derneğimiz 10 senedir Sinop Toprağı hakkında araştırmalar yapmaktadır. Amacımız, farkındalık yaratarak; resmi kurumların,Sinop Üniversitesinin ve turizm işletmecilerinin  Sinop toprağına ilgisini çekmektir.Toprağın, çamur banyosu özelliği taşıması öne çıkan ayrıntıdır. Sinop’ta eski dönemlerde amfora fırınları vardır, toprak bu gün de fırınlarda işlenecek özelliğe sahiptir. Ayrıca eski tarihlerde, Sinop kırmızısı adını taşıyan sadece Sinop bölgesine özgü dünyaca tanınan kırmızı boya vardır.  Osmanlı döneminde, kayıtlara GÖRÜMCEK KİLİ olarak geçen yöre kili, İstanbul’a nakledimiştir.Konu hakkında  sitemizde yer alan yazılarımız ilgililerin dikkatini çekmiştir.

“KUYUMCULUK KİMYASI” kitabı yazarı İsmail ERSOY’, konu ile ilgilenerek 2015 Mayısında derneğimize geldi ve konu hakkında bildiklerini paylaştı..

Ersoy,konu hakkında şunları anlattı:

“Sinop killeri ile ilgili bir çok araştırmalarım oldu. 1986 yılında, motor blok dökümü için denenmek üzere Karakum’dan numune aldık ve denedik. Numune radyoaktifli bulundu ve radyoaktif ısı ile artacağı için vazgeçildi.Sinop killeri çeşitlidir.

1-BAŞ KİLİ: Potasyum, alüminyum silikat içermektedir. Osmanlı Devrinde bu kil çamaşır yıkama amacıyla Sinop’tan İstanbul’a nakledilmiştir. Osmanlı Arşıvinde Görümcek kili olarak kayıtlıdır. O zamanlar, Tilkilik- Buruncuk, Tırnalı- Tatlıcak köylerinden temin edilmiştir. Bu gün de o bölgelerde aynı kil yatakları mevcuttur. Yüzde 8- 9 oranında Na2CO3 içerir.

2-SERAMİK KİLİ:Demirci köyü, Erfelek yolu, Dikmen Kanlıçay bölgesinde bulunur. Adada olduğu söylenen bölge örneğini bulamadık. Bu eskiden amforalarda kullanılan çamurdur.

3-KAOLİN:Gerze Tabaktaş mevkiinde, ince beyaz damar olarak mevcuttur.Bu kil halk arasında pekmez kili olarak bilinir.

4-TUĞLA KİLİ: Boyabat tarafında tuğla fabrikalarından kullanılan topraktır.

5-HEKTALİT: Çürük kayalarda az miktar bulunur.

Sinop’un Pervane Tepesi kumu, pik ve çelik dökümü için uygun değildi. 1976 yıllarında, Pervane Tepesinden Karadeniz Bakıra yüzlerce kamyon kum nakledilmiştir. Alan tarihi eser olarak tescillendiğinde bu işlem sona ermiştir.”

İsmail Ersoy’a konu ile ilgilendiği ve bizi bilgilendirdiği için dernek yönetimi olarak çok teşekkür ediyoruz.

1903 yılında, Amerika’dan (Amerika Hopkins Üniversitesinden) Sinop’a gelen D.Robinson, Sinop’ta üç ay araştırma yapmıştır. Araştırmalarını, American Journol of Hilology dergisinde yayınlamıştır.

Yazının çevirisi, Nazlı Tengirşek tarafından yapıımıştır. D. ROBİNSON şunları yazıyor:

Kayısı ve kiraz Sinop sahillerinde çıkmıştır İtalya ve başka memleketlere buradan götürüldüğü anlatılır. Eski çağlarda Sinop’un kolonisi olan Cerasus, ismini kiraz ağaçlarının çokluğundan alır. Sinop toprağının birçok faydaları vardır. Kırmızı mürekkep gibidir. Madeni boya gibi diğer boyalara karıştırılarak evleri, gemileri ve sair eşyayı boyamada kullanılmıştır. Tıbbi bir madde olarak işe yarayan bu toprakla çamur banyosu da yapılmıştır. Çeşitli hastalıklar için kullanılmış, eski ilaçlar listesinde de önemli yer tutmuştur. “

Biz de Sinop toprağı çeşitlerini araştıtrdık. Araştırmalarımız, özellikle çamur banyosu konusunda  bizi açık sarı renkli örneğe yönlendirdi. Fotoğrafta, Karakum, sarı toprak ve kırmızı toprak örnekleri görülüyor

.

Karakum tarafında halk arasında çamur banyosu olarak kullanılan sarı toprak numunesini dernek başkanımız, İsmail Ersoy’a  teslim etti.

 

 

İsmail Bey, tetkik sonuçlarını adresimize gönderdi.

                       Numune   yapılan tetkik sonucu: 

                                                  SiO2 silisyum dioksit …………………………% 64.2

 

                                                  Al2O3 Alüminyum oksit………………………% 14.9

 

                                                  Fe2O3……………………………………………% 4.4

 

                                                  TiO  titan dioksit………………………………..% 0.2

 

                                                  CaO…kalsiyum oksit……………………………% 5.7

 

                                                  MgO  magnezyum oksit………………………..%2.2

 

                                                  Na2O  sodyum oksit……………………………%0.7

 

                                                  K2O  potasyum oksit……………………………% 0.8

 

                                                  Kızdırma kaybı …………………………………..%6.9      olup 

 

                                                   serbest silis olarak 29.6 

Bu aşamada, sonuçların çamur banyosu alanındaki uzmanlar tarafından incelenmesi gerekiyor. Sinop’a kazandırılması, turizm sektörüne fayda sağlayacaktır. Sonuçların olumlu olmasını ve resmi makamların ilgisini çekmesini umuyoruz.

Dernek sitesinde toprağımızla ilgili yayınladığımız yazı, bir olumlu gelişmeye daha kapı araladı.Bu hafta 9 Eylül Üniversitesi  Güzel Sanatlar Fakültesi, Geleneksel Türk Sanatları – Çini bölümü öğrencisi bizimle iletişime geçti email ile bu iletiyi paylaştı.

“Bölüm derslerimden birinde araştırma konumjuz Killi topraklardı. Bende Sinopta ikamet eden bi arkadaşımla tesadüfen telefonda konuşurken bi türlü bu toprağı bulamadığımdan yakınırken konudan bahsettim. O da Sinop’un her yerinin killi toprak olduğundan bahsetti ve bana bir miktar gönderdi. Hiç beklenmedik bi anda Gerçekten 1. sınıf kalite bir toprak  bulmuş oldum. Tam aranan özelliklerde olup esnekliği şekil verilebilirliği aradığım toprak. Bu çalışmam için aynı zamanda bir dosya hazırlıyorm. Kil’hakkında toprağı hakkında çok detaylı olmak zorunda değil yöreyi ve toprağı tanımak için genel özellikleriyle bahsetmek istiyorum. WEB sitenizde bi araştırmanızı gördüm ve bir bölümünü düzenleyerek ekledim. Benim için faydalı bilgiler oldu öncelikle bunun için de derneğinize teşekkür ederim. Dersin ismi Çini Teknolojisi ve çoğunlukjla çini kimyası üzerinde, içindeki bileşenler miktarlar oranlar vb bilgilerin irdelendiği bir ders. Bu aldığım oyun hamuru formunda sarı killi toprak hakkında bana teknik bir ağızdan bilgi edinmek istiyrum. 

Bu ileti ve yeni gelişme bizi sevindirdi Öğrenci ile arşivdeki bilgilerimizi paylaştım.  Olumlu gelişmelerin olması araştırmalarımızın işe yaradığını gösteriyordu. Fakat daha detaylı ve akademik sonuçlara ihtiyaç vardı.Bu konu ile ciddi bir çalışma gerektiği açıktı. Yetkililerin ve ilgili birimlerin konu ile ilgilenmesini bekliyoruz.

 
1 Yorum

Yazan: 30 Mayıs 2018 in Sinop Toprağı

 

Etiketler: ,

SİNOP TOPRAĞI

25.OCAK.2015

şafak piza

İtalya Pisa’da SİNOPİE MÜZESİ- Şafak Sarıkaya müze önünde

Adnan PEKMAN, SİNOPİTİS ve SİNOPİS HAKKINDA “SİNOPELİLERE AİT TOPRAKLARI İÇEREN BÖLGE”AÇIKLAMASINI GETİRİYOR.(Strabon Coğrafyası-Adnan PEKMAN)

pisada andl

İtalya’nın Pisa şehrinde SİNOPİE adında bir müze vardır ve bu bilgiye ulaşmamın da bir hikâyesi. Fransa’da yaşayan Türk vatandaşı foto- grafik sanatçısı Turhan Doyran, 1993 yılında Sinop müzesini ziyaret etmiş. Müzede çalışan Hale OĞUZ’ a, İtalya’da bulunan Sinop Müzesini ve bu konuda yaptığı araştırmayı anlatmış. Ben de Hale Hanım ile görüştüm ve detaylı bilgiye ulaştım. Yardımları için Hale OĞUZ’a teşekkür ediyorum.(Yaşar SARIKAYA- Bir İnci Memleketim)

PİSA MUZE22

Turhan Doyran İtalya’nın Pisa şehrinde “Museo delle Sinopie”’yi geziyor. Sinop adının bu müze ile ilgisini merak ediyor. Müzenin SİNOPİA’lar adını almasının sebebini öğreniyor. 1993 yılında Sinop’tan toprak örnekleri alarak İtalya’ya götürüp müzedeki toprakla eşleştiriyor. Araştırması, Haziran- 1996 Kültür ve Sanat Dergisinde aşağıdaki ifadelerle yayınlanıyor.

Burada sergilenen yapıtların, Sinop’tan getirilen özel bir toprakla yapılmış olmasıdır. Bu yapıtlar ise daha sonra tamamlanacak fresklerin eskizleri, hazırlayıcı taslaklarıdır. Bunlar bu müzenin hemen yakınındaki “Camposanto”dan 1944 yangınından sonra getirilmiştir. Taslak ve tek renkle yapılmış olmasına rağmen ‘sinopia’lar, tarihsel belge olarak değil, yeni açığa çıkan, ilginç sanat verimi olarak değerlenmektedirler. 14. ve 15. yüzyıllarda, belki de uzun sürelerce Sinop toprağı Pisa’ya gelmiş, freskin en büyük ustalarınca kullanılmıştır. Temmuz 1944’te savaş süresinde Pisa’da Camposanto’ya düşen bir bomba yangına neden oluyor. Yangında damın alt yapısı olan tüm kurşunlar eridi. Bunlar duvarlara, yani o ünlü fresklerin üzerine aktı. Freskler duvarlardan sökülerek yere düştü. İşte onların sıyrıldığı bu yerlerden Sinop toprağı ile yapılmış taslaklar beliriyor. Duvarlarda kalıyor, onlara sinopia adı veriliyordu. Yangın sonunda harap olan, zarar gören kurtarılması gereken bu fresklerin ardından sanatçıların kullandıkları yöntemler, kullandıkları nesneler de belli oluyordu. Sinopia’lar tek, tek duvarlardan çıkarılarak panolara aktarıldı ve onlarla oluşan müzeye Sinop’un adı verildi.

Biz bu toprağı gidip Sinop’ta bulduk. Sinop’a ilk gidişimiz olduğu için güçlük çekmedik demeyelim ama öyle sanıyorum anlatamamıştık pek derdimizi. Yaşlı bir taksi şoförü anladı. Önce karakuma, sarı toprağa ve onun çıkarıldığı yere götürdü bizi. Bu toprak gittiğimiz ocakta işletiliyor Samsun’da bakırcılara gidiyormuş. Oradaki ocaktan çıkan bu topraktan bizi ilgilendiren örnek bulduk. Pisa’ya gittik, eşliği onaylattık. O zamandan beridir ki “Museo dele Sinopie”ye ilgimiz arttı. Karadeniz’e ise bir gözle mavi, bir gözle sarı baktık.[1]

Bu yazıyı okuduğumda heyecanlandım. Yazıya “Pisa’da Anadolu Toprağı- İlk Defa Açıklanan Bir Sanat olayı” başlığı atılmış; İş Bankası Kültür ve Sanat Dergisinde 1996 yılında yayınlanmıştı. Tarihte birçok zenginliklerle dolu olan Sinop şehri, tanınmalıydı. Bu gün de toprak altı, toprak üstü değerleri gün yüzüne çıkmalı, bu değerler keşfedilmeliydi.

Sinop toprağının eşleştirilmesi, fresklerde kullanılan kırmızı mürekkep gibi olma özelliği taşıması,toprağın numunelerinin SİNOP’tan alınması dikkat çekicidir.

[1] Turhan DOYRAN- Pisa’da Anadolu Toprağı- İlk Kez Açıklanan Bir Sanat Olayı-Haziran 1996- Kültür ve Sanat Dergisi s,33- 37

 

 
Yorum yapın

Yazan: 25 Ocak 2015 in Sinop Toprağı

 

Etiketler: , ,