Etiket arşivi: bilke yorgan

27.11.2020-ARAŞTIRMA ve YAZI Hasan MUSLU

YORGANCILIK MESLEĞİ

Bir zamanlar herkesin evinde olan özel dikim yorganlar, artık yerini fabrikasyon yorganlara bırakmaya başladı. Yorgancılık mesleği, gün geçtikçe yok olmaya yüz tutuyor dense de, mesleğin önemini kaybetmediği anlaşılıyor.

Boyabat’ta bu mesleği uzun yıllardır Nazmi ÖZBEK Usta devam ettirmektedir.   Halen yorgancılık yapmaya devam etmektedir ve iki oğlunu da yorgancı olarak yetiştirmiş.

Kendisine mesleği ile ilgili sorular sordum; o da cevapladı:

“Aslen Ayancıklıyım. Bu mesleğe ilkokulu bitirince babam sanat öğrensin diye yorgancının yanına verdi Daha 13 yaşındaydım. Elli yıldır bu mesleğime devam etmekteyim. İki oğlumda bu meslekte yetişti. Bu gün fabrikasyon ve elyaf yorganlar pek tercih edilmiyor el dikimi yorganlara talep var. Yorganlarda çok çeşitli ve isimlerde modeller olup müşterinin isteğine göre dikilir yorgan iğnesi ve yüksüğü de farklıdır. Yüksük üstü kabartmalıdır.

 ”  dedi

Yorgan ölçü almada kullanılan malzemeler şunlardır: Mezur, metre,kalem, kağıt.

Yorganla ilgili ildiğimiz birçok atasözleri ve deyimler olduğunu biliyoruz .Bu deyimler ve ata sözleri:

DEYİMLER

Dokuz yorgan eskitmek

Pire için yorgan yakmak

Pireye kızıp yorgan yakmak

Yatak yorgan yakmak

Yorgan döşek yatmak.

Yorgan gitti kavga bitti.

ATASÖZLERİ

Aça dokuz yorgan örtmüşler yine uyuyamamış.

Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek

Ayağını yorganına göre uzat.

Dikilen yorgan çeşitleri Gelin yorganı. Beşik yorganı. Çocuk yorganı gibi değişik amaçlarla dikilen yorganlardır. Her dönem el yapımı yorganlara ihtiyaç duyulmuş ve değerli bir meslek olarak devam etmektedir..

Yorgan Türkçe bir isimdir. Eski Türklerin “yoğurkan” sözü yorgan şekline girmiş yatarken üste örtülen örtü anlamını kazanmıştır.

Yorgan kelimesi Kıpçak dillerinde “yogurgan”  nogayda’da da”yuvurgan”  Altayca’‘da “yurkan” Kırgız Türkçesin de “çurkan” Türkmen türkçesinde “yorgan” Uygur Türkçesinde “yodkan” olarak kullanılmaktadır. Kaşkarlı mahmur u kelimeyi “yoğurkan” şeklinde kullanmış. Eski Türkçe de bu kelimenin anlamının “üstlük örtünülen örtü” manasını taşındığını biliyoruz.

Kaynak Nazmi ÖZBEK

Foto ve yazı: Hasan MUSLU