RSS

Etiket arşivi: hasan muslu

BENİM ANAM

14 Ara

14.12.2022- BİLKE KONUK YAZARLAR

Köydeki evimizin altında hayvanların barındığı ahır, odunluk ile birlikte tavukların barındığı kümes vardı. O yıllarda, bu gün gibi saat çeşitleri yoktu. Evimizde kurmalı zemberekli bir saat vardı. Sık, sık arızalanırdı. Saatimizin bozuk olduğu zamanlarda kümesteki gür sesli horozumuzun ötüşünden vaktimizi anlamaya çalışırdık.

Eğer horoz gecenin ortalarında ikilerde falan öterse;

“İlk horoz vakti” derdi babam.

Sabaha yakın saatlerdeki ötüşüne de, sabah yaklaştı diye saatin hemen kaça geldiğini horozun ötüşüne göre tahmin ederdi. Anam Mutlaka horozun ikinci ötüşüyle birlikte kalkar, o gün yapılacak işlere erkenden başlardı. Evin bütün işleri ona bakardı. Yalnızdı, ne yardımcı kızı ne de gelini vardı.

Önce babamın sabah yemeğini hazırlar, aşağı dama iner inekleri sağar, onlara yemini verip, eşekleri doyururdu. Kümeste dışarı çıkmak için acele eden tavukları salıverir onları yemlerdi. Bunlar ne ki gün boyu bir sürü işler onu beklerdi. İnekler saat dokuza doğru keşik güden çobana katılacak, dam temizlenecek. Akşamın odunu çırası hazırlanacak, samanlıktan hayvanların samanı getirilecek, temizlik yapılacaktı. O günün sütü pişirilecek varsa yayık yayılacak, böyle yoğun işleri tamamlayıp üstüne üstlük bir de tarlaya giderdi.

Çift sürme zamanı babama tarlada yardım ederdi. Hasat zamanı da orak biçer, ekin toplar tırmık çekerdi. Eve dönünce bu işlerin bir bölümü gene yapılacaktı. Bazen de ben yardım ederdim. Elektrik yoktu. Odamız gaz lambası ile aydınlanırdı. Evin Gaz lambasını yakmak, ocağı yakarak evi aydınlatmak bazen bana düşerdi. Babamın işi daha da ağırdı. Anam aynı işleri usanmadan yapar asla yorulmazdı. Yoksulluğun getirdiği sıkıntılar bitmezdi. O yıllar geçinebilmek hayli zordu. Gelir yoktu. Bazen anam boş zamanlarda ıstar dokur Babama destek olmaya çalışırdı.

Benim anam ömrü boyunca bir erkek gibi hep çalıştı O lüks giysiler giyemedi Ayakkabıları hiç yeni olmadı. Gezemedi, göremedi. Sinop neresi tanımadı. Ömrünü yokluk yıllarında, zorluklar içinde tamamladı. Azimli, çilekeş tam bir Anadolu kadınıydı. Onun yokluğunu her zaman yüreğimde hissediyorum

Hasan MUSLU

 
Yorum yapın

Yazan: 14 Aralık 2022 in KONUK YAZARLAR

 

Etiketler: , , , , , , , , , , , ,

ÇINGIRŞAK MI TAHTEREVALLİ Mİ?

09 Nis

09.04.2021-BİLKE

Çocukluk yıllarından akılda kalanlar, zaman tünelinden geçince ne kadar da değer kazanıyorlar. Her birimiz o anıların bizi yaşadığımız zamana doğru sürüklediğini biliriz. Yaşımız kaç olursa olsun, bir anda hemen çocuk oluveririz.

Sokak oyunları, yaratıcılığı ortaya koyan oyunlardı. İnsani değerler, dayatılarak değil de yaşayarak kazanılırdı. Sanayi ve teknoloji gelişti, bilişim teknolojileri de aldı başını gidiyor. Değerler konusu ise negatife doğru bir ivme kazanıyor gibi görünüyor.

Kaybolan kültürler, kaybettiğimiz değerler konusunda ısrarımız bu yüzden. Bu gün, eski sokak oyunlarından birine yer verelim dedik.

Araştırma, Hasan MUSLU, yazı ve fotoları gönderdiği için teşekkür ediyoruz.

Yazı ve fotoğraf: Hasan MUSLU

                                                                      ÇINGIRŞAK   

 

 Bayramlar yaklaşınca yüzümüzde sevinç gözlerimizde mutluluk olurdu. Eskilerde yaşandı eskilerde kaldı bayramlarda yaşanan o güzellikler.

Bayramda topluca yemekler, helvalar yenirdi. Etli pilav, sütlaç, incir uyuşturması vardı menülerde.

Erkekler kendi hallerince günü geçirirken bayanlarda bayramlarda kurdukları Çınkırşaklarda doyası eğlenip bayramın tadını çıkarırlardı.

Uzun bir ağaç ortadan delinip diktikleri direk üzerine geçirmek şekilde yapılmış başit bir düzenek. Uzun ağaç ortasında açılan delik sabit direğe geçirilir. Geçirilen delik biraz geniş olup dönmeye imkân sağlar. Hatta belli bir dönmeden sonra gıcırdama sesleri çıkarır bunun için de çıngırşak adını almış.

Bayram günü işleri bitiren bayanlar öğleden sonra çıngırşak yerine gelir eş tutarak karşılıklı binip dönmeye başlar. Bir taraf yüksek de iken yere değen kişi topuğunu vurarak dönmesinin hızlanmasını sağlar sonrada diğer arkadaşı bunu yapar. Ne kadar hızlı ve uzun binerlerse geçerliydi.

 Çıngırşağa sadece bayanlar değil erkeklerde binerdi. Bekâr genç ve erkek kızlar akraba ve diğer komşular sıra ile birlikte bayramı coşku ile geçirilirdi.

Bu Çıngırşağa binme âdeti çok yerde kalktı. Birkaç yerde ancak var. Kaybolan bu köy oyunlarından olan kültürümüz artık zamanla terk edilmiş ve unutulmuştur. Belki bir iki köyümüzde ancak kalmıştır..

ÇINGIRŞAK; Basit bir tahterevalli

 
1 Yorum

Yazan: 09 Nisan 2021 in Kültür Arşivi

 

Etiketler: , , , , ,

KAYBOLAN KÜLTÜR “YORGANCILIK”

27 Kas

27.11.2020-ARAŞTIRMA ve YAZI Hasan MUSLU

YORGANCILIK MESLEĞİ

Bir zamanlar herkesin evinde olan özel dikim yorganlar, artık yerini fabrikasyon yorganlara bırakmaya başladı. Yorgancılık mesleği, gün geçtikçe yok olmaya yüz tutuyor dense de, mesleğin önemini kaybetmediği anlaşılıyor.

Boyabat’ta bu mesleği uzun yıllardır Nazmi ÖZBEK Usta devam ettirmektedir.   Halen yorgancılık yapmaya devam etmektedir ve iki oğlunu da yorgancı olarak yetiştirmiş.

Kendisine mesleği ile ilgili sorular sordum; o da cevapladı:

“Aslen Ayancıklıyım. Bu mesleğe ilkokulu bitirince babam sanat öğrensin diye yorgancının yanına verdi Daha 13 yaşındaydım. Elli yıldır bu mesleğime devam etmekteyim. İki oğlumda bu meslekte yetişti. Bu gün fabrikasyon ve elyaf yorganlar pek tercih edilmiyor el dikimi yorganlara talep var. Yorganlarda çok çeşitli ve isimlerde modeller olup müşterinin isteğine göre dikilir yorgan iğnesi ve yüksüğü de farklıdır. Yüksük üstü kabartmalıdır.

 ”  dedi

Yorgan ölçü almada kullanılan malzemeler şunlardır: Mezur, metre,kalem, kağıt.

Yorganla ilgili ildiğimiz birçok atasözleri ve deyimler olduğunu biliyoruz .Bu deyimler ve ata sözleri:

DEYİMLER

Dokuz yorgan eskitmek

Pire için yorgan yakmak

Pireye kızıp yorgan yakmak

Yatak yorgan yakmak

Yorgan döşek yatmak.

Yorgan gitti kavga bitti.

ATASÖZLERİ

Aça dokuz yorgan örtmüşler yine uyuyamamış.

Attan düşene yorgan döşek, eşekten düşene kazma kürek

Ayağını yorganına göre uzat.

Dikilen yorgan çeşitleri Gelin yorganı. Beşik yorganı. Çocuk yorganı gibi değişik amaçlarla dikilen yorganlardır. Her dönem el yapımı yorganlara ihtiyaç duyulmuş ve değerli bir meslek olarak devam etmektedir..

Yorgan Türkçe bir isimdir. Eski Türklerin “yoğurkan” sözü yorgan şekline girmiş yatarken üste örtülen örtü anlamını kazanmıştır.

Yorgan kelimesi Kıpçak dillerinde “yogurgan”  nogayda’da da”yuvurgan”  Altayca’‘da “yurkan” Kırgız Türkçesin de “çurkan” Türkmen türkçesinde “yorgan” Uygur Türkçesinde “yodkan” olarak kullanılmaktadır. Kaşkarlı mahmur u kelimeyi “yoğurkan” şeklinde kullanmış. Eski Türkçe de bu kelimenin anlamının “üstlük örtünülen örtü” manasını taşındığını biliyoruz.

Kaynak Nazmi ÖZBEK

Foto ve yazı: Hasan MUSLU

 
Yorum yapın

Yazan: 27 Kasım 2020 in Kültür Arşivi

 

Etiketler: , , ,