Etiket arşivi: karadeniz çepni

19.02.2024- Kamil Yavuz-(ORCID: 0000-0001-5607-0137)

Çepnilerin Sinop ve çevresine yoğun yerleşiminde bir diğer ön plana çıkan husus da 1240 yılında Selçuklu otoritesine karşı meydana gelen Babaî İsyanı’dır. (13 )

İsyanın Selçuklular tarafından bastırılmasından sonra Babai İsyanı içinde yer alan ve Selçuklu ordusuyla çarpışan Çepniler, Selçuklu takibatından kurtulmak amacıyla Karadeniz’in Sinop ve Giresun arasında bulunan dağlık bölgelere çekilmişlerdir. Doğrudan Türkiye Selçuklu idaresi altında olmayan bu coğrafya bir yandan merkezi otoritenin ve Moğolların kontrolünün dışında kalırken bir taraftan da Trabzon Rum İmparatorluğu ile gaza alanı haline gelmiştir(14.) Bu bağlamda bölgedeki Çepni nüfusunun zamanla artma sebeplerinden biri de Anadolu’da yoğun bir şekilde hissedilen Moğol baskısıdır. Moğollardan uzaklaşmak isteyen Türkmenler kuzeyde ve güneyde Karadeniz ve Akdeniz’in dağlık ve kıyı kesimleriyle Memluk ve Bizans gibi devletlerin sınırlarına yığılmışlardır(15)
Faruk Sümer’e göre de Moğol ve Türkiye Selçuklu merkezi idaresinin baskısı neticesinde kalabalık bir sayıda Çepni Sinop ve civarına göç ederek burada yerleşmiştir(16)

Coğrafyacı İbn Said’in 13. yüzyılın ikinci yarısında Kastamonu ve civarında 100.000 çadır göçebe halkın
yaşadığını belirtmesi,(17) bölgedeki nüfus yoğunluğuna işaret eder.(18)

————-

13 Detaylı bilgi için bkz. Ahmet Yaşar Ocak, Babailer İsyanı, İstanbul 2000.
14 14 Detaylı bilgi için bkz. Mahmut Goloğlu, Trabzon Tarihi, Trabzon 2000, s. 17-18.
15 İbrahim Tellioğlu, Osmanlı Hakimiyetine Kadar Doğu Karadeniz’de Türkler, Ankara
2020, s. 100-102.
16 Faruk Sümer, “Anadolu’da Moğollar”, Selçuklu Araştırma Dergisi, 1/1, (1969), s. 46.
17 Osman Turan, Selçuklular Tarihi ve Türk-İslam Medeniyeti, İstanbul 1997, s. 303-304.
18 Zeki Velidi Togan, Umumî Türk Tarihine Giriş, C. I, İstanbul 1981, s. 257.