Etiket arşivi: sinop arkeoloji

04.03.2021-BİLKE

Arkeolojik araştırmalara göre , Sinop’ta ilk yerleşim yerleri ,Sinope ,Kabalı çayı vadisi ve Ayancık ıstıfan(stephane)bölgesidir. Kabalı çayı vadisinde erken kalkolitik (İ.Ö.4500) dönemine ait iki yerleşme yeri saptanmıştır.

1953 yılında Kocagöz höyükte yapılan kazılarda,ilk tunç çağı 1. ve 2. dönemine ait(İ.Ö.3000-2700) eserler bulunmuştur. Bölgede yapılan araştırmalarda ,çevrede çok  sayıda  tarih öncesi yerleşim  yerlerine rastlanmıştır. Bu yerleşimler sahil şeridi boyunca nehir ağızlarında ,nehir vadileri boyunca iç kesimlere doğru yayılırlar. Buralarda ilk tunç çağı 2. nin başlarında çıkan korkunç yangınlar sonucu höyükler terkedilmiş,bu yüzden  sonraları  bu  höyüklerde yerleşime rastlanmamıştır.

Sarsı Köyünün kuzeyinde ve Orta Karasu Vadisinde , Kılıçlı ve Hacıoğlu’nun yanında birkaç dizi sit alanıyla birlikte , Tunç Devri yerleşim bölgelerinin çok yaygın olduğu tespit edilmiştir. Buluntular Hacıoğlu’nun yerinin Sinop’un prehistorik döneminin başına ait olduğunu gösterir. Güllüavlu sit alanında Nohutluk mevkiinde bir erken-orta tunç devri sit alanı belgelenmiştir. Bu sit alanı Erfelek yoluna bitişiktir. Rölyef dekorasyonlu cilalanmış çanak ve çömlekler ,orta Anadolu orta tunç devri tipleriyle karşılaştırılınca bulgular orta Anadolu ile temasa geçildiğinin kanıtıdır. ( 2)

Merkez ilçede Kılıçlı tepe ,Habuhas tepe , Tıngır tepe ve Mezarlık tepe araştırmalarında eski yerleşimler incelenmiştir. İnceleme sonucunda Kılıçlı tepede geç kalkolitik çağ , ilk tunç çağı ve orta tunç çağına ait çanak-çömlek parçaları görülmüştür.

Habuhas tepe ,Sinop Erfelek karayolunun kuzeyinde bulunan Bektaşağa Köyünün güneyinde yer alır. M.A.Işın tarafından arkeoloji dünyasına tanıtılmıştır. İlk tunç çağı yerleşimi tespit edilmiştir. Mezarlık tepe , Sinop-Samsun karayolunun 1 km kuzeyindeki Yalı köyünün Kurudere Vadisine bakan yamacında yer alır. M.A.Işın tarafından saptanmıştır. Yapılan incelemelerde ilk tunç çağı yerleşimlerini işaret eden çanak-çömlek parçaları toplanmıştır.(3)

Erfelek ilçesinde yapılan arkeolojik araştırmalarda Gavur tepe , Sarı Mustafa Tepesi ,Gölaltı tepesi , Ören tepe ve Kahkül tepe eski yerleşimleri incelenmiştir. Araştırma raporu sonuçlarına göre buradaki bulgular yerleşim tarihini , geç kalkolitik ve  ilk tunç çağı olarak göstermektedir.(3)

GAVUR TEPE , Mescitdüzü Köyü arazisi içinde yer alır. M.A.IŞIN tarafından saptanmıştır. Doğal bir tepe üzerinde yer alan ve ilk tunç çağı , geç demir çağı  ile Roma çağında yerleşim görmüş olduğu anlaşımıştır.

SARI MUSTAFA TEPESİ , Kazmasökü Köyünün 1 km kuzey batısında , Devret Deresinin kenarında yer alır. M.A.IŞIN tarafından saptanmıştır.  Geç kalkolitik çağ ve ilk tunç çağı yerleşimleri olduğu saptanmıştır.

GÖLALTI TEPESİ , Meydan Köyü , Gölaltı Mahallesi arazisi içinde doğal bir tepe üzerinde yer alır. Roma ve Bizans çağı yerleşimleri olduğu anlaşılmıştır.

ÖREN TEPE , Mescitdüzü köyünün arazisi içinde yer alır. M.A.IŞIN tarafından saptanmıştır. Üst tepede ilk tunç çağı çanak-çömleği bulunmuş ,alttaki tepede de Roma çanak-çömleği bulunmuştur.

KAHKÜL TEPE ,Sinop-Erfelek karayoluna bağlanan Veysel-Hamidiye yolunun güneyinde  , Erfelek Çayı üzerindeki köprünün karşısında yer alır. M.A.Işın tarafından saptanmıştır. Doğal bir tepe üzerindedir ve ilk tunç çağında yerleşim görülmüştür.

Gerze ilçesinde yapılan araştırmalarda köşk höyük ,Yanık Maltepe ve Keçi Türbesi eski yerleşimleri ile Hıdırlı Mezarlığı incelenmiştir. Buradaki bulgular da ilk tunç çağı yerleşimlerini işaret etmektedir.(4)

KÖŞK HÖYÜK ,Gerze Köşk burnunun doğu yakasında yer alır. Burada yapılan incelemeler sonucunda ilk tunç çağı ve orta tunç çağı yerleşimleri olduğu anlaşıldı.

YANIK MALTEPE , Sinop-Boyabat karayolunun Hıdırlı Köyü sapağından 1km içeride ve Hıdırlı Köyünün 2 km batısındadır. Doğal bir tepedir , burada ilk tunç çağı çanak-çömlek parçaları toplanmıştır.

KEÇİ TÜRBESİ ,Sinop-Boyabat karayolunun Hıdırlı Köyü sapağından 7-8 km içeride  ve Hıdırlı Köyü Durasılı Mahallesinin 1 km kuzey doğusundadır. Doğal bir tepe üzerinde yer alan yerleşmede bulunan çanak-çömlek parçalarından ilk tunç çağı , orta tunç çağı ile Roma ve geç Roma çağı yerleşimleri olduğu anlaşılmıştır.

HIDIRLI MEZARLIĞI , Sinop Müzesine satın alma yoluyla gelmiş bulunan ve orta tunç çağına tarihlenen çok sayıda tunç eserin buluntu yeri olarak  belirtilen alandır. Küçük bir dere yatağının oluşturmuş olduğu bir vadidir.

Boyabat ilçesinde yapılan araştırmalarda  Maltepe-Emiryayla , Salar Kalesi , Pazar Tepesi ,Boyalı İkiztepe I ve II eski yerleşimleri ile Emiryayla Osmanlı Mezarlığı incelenmiştir. Bu araştırma raporlarının sonuçları da  yerleşimlerin tarihini tunç çağına çekmektedir.(5)

MALTEPE-EMİRYAYLA ,Emiryayla köyünün 3 km kuzeyinde yer alır. M.A.IŞIN’ın araştırmaları ile saptanmıştır. Doğal bir tepe üzerinde olan bu yerde yapılan araştırmalarda ilk tunç çağı ve orta tunç çağına ait çanak-çömlek parçaları toplanmıştır.

SALAR KALESİ ,Boyabat’ın 15 km batısında bulunan ve Direklikaya olarak anılan Paphlagonia tipi kaya mezarı ile tanınır. Özellikle kuzeybatı ve batı yamaçlarında gerçekleştirilen yüzey araştırmasında ,kalenin iskan edilmiş dönemleri olan Helenistik ve Roma çağlarına ait parçaların yanı sıra , ilk tunç çağı çanak-çömlek parçalarına da rastlanmıştır.

PAZAR TEPESİ , Erkeç Köyünün 2 km güneyinde yer alır. Doğal bir tepe üzerinde yer alan bu bölgede yapılan araştırmalarda yalnızca ilk tunç çağına ait çanak-çömlek parçaları toplanmıştır.

BOYALI İKİZTEPE I ,Boyalı Köyünün 1 km güneybatısında aralarında yalnızca 50-70 m uzunluğunda bir boyun bulunan 2 tepe saptanmıştır. Yapılan inceleme sonucunda 1. tepede ilk tunç çağı ,orta tunç çağı , ve geç demir çağı : 2. tepede ise ilk tunç çağı , Helenistik çağ ve Roma çağı yerleşimleri olduğu gözlendi.

EMİRYAYLA OSMANLI MEZARLIĞI ,Emiryayla Köyünün yaklaşık 5 km kuzeyinde ,yolun hemen kenarında ,içinde 3 adet kitabeli mezar da bulunan ve 18. yüzyıla tarihlendirilebilecek bir Osmanlı mezarlığı  saptandı.

SARAYDÜZÜ İlçesinde Bayram Tepesi incelenmiştir. Bayram Tepesi ilçe merkezinin 1 km güneydoğusunda yer alan doğal bir tepe üzerindedir. Yapılan yüzey araştırmasında ilk tunç çağına ait çanak-çömlek parçaları toplanmıştır.

Kaynak-Sinop’ta ARKEOLOJİK ARAŞTIRMA RAPORLARI

1951-1953
yılları arasında Sinop’ta E. Akurgal, A. Erzen ve L. Budde tarafından yapılan çalışmalar sonucunda 4kent merkezinde bazı boya bezekli Geç Demir Çağı testileri bulunmuştur. Orta Anadolu’dan ithal olduğu düşünülen Geç Phryg stilinde bu testiler Attika küçük kaseleri ile birlikte bulunmaları nedeniyle M.Ö. 560- 550 yıllarına tarihlenmişlerdir(5)
5-Akurgal 1955, Lev.33; Akurgal – Budde 1956, Lev.3, a-d.

1970 yılında ise, J.A. Dengate
Sinop ve Samsun illleri sınırları içinde bir yüzey araştırması gerçekleştirmiş ve bu illerde özellikle Demir Çağı yerleşmelerini ziyaret etmiş ve Alaçam-Sivri Tepe, Havza-Şeyhsafi Tepesi ve Vezirköprü Oymaağaça Höyük (Höyük Tepe) gibi çok önemli merkezleri arkeoloji dünyasına tanıtmıştır(7)
1973 yılında daha önce yalnızca bir dönem kazı yapılmış olan Maşat Höyük’te kazı çalışmalarına T. Özgüç başkanlığındaki bir ekip tarafından yeniden başlanmış ve Demir Çağı’naait güçlü yapı katları ortaya çıkarılmıştır(8)

7-Dengate 1978, 245-258.
8-Özgüç 1978; Özgüç 1982.

.