Etiket arşivi: sinop halkı

Amazonlar Karadeniz Bölgesine nereden geldi, kimdir bu Amazonlar? Bilinenlerin dışında bize yeni ufuklar açacak bilgilere bu kategoriden yakında ulaşacaksınız.

***    ****    ***   ****    ***    **** ****    ******     *******     *******     *******    ******

SİNOP VE AMAZONLAR(2)

Tarih sayfalarında, Amazon’larla ilgili birçok efsane yer almaktadır. Amazonların M.Ö. 2000 yıllarında, Anadolu sahillerinde yaşamış olduğu tahmin edilmektedir. Sinop Müzesinde, Amazonlara ait paralar ve Sinope başı heykeli sergilenmektedir. 1972 yılında, Gerze Tilkilik köyü Kabaağaç mahallesinde bulunan Amisos parası da müzededir. Gerze’den36 kmuzaklıkta ve denizden yüksekliği 1800- 2000m olan köyde Amisos parası bulunması dikkat çekicidir.

Kimdir bu Amazonlar? Amazonların varlığına, hem efsanelerde hem de tarihçilerin anlatımlarında rastlıyoruz. M.Ö. 2. yüzyılda yaşayan Skaymnos’un şiirlerinde,  Sinop adının SİNOPE isimli bir Amazon kraliçesinden aldığı işaret edilmektedir.

“Amazonlar yaşadı mı sorusuna bugün kuşku duymaksızın evet yanıtı verilebilmektedir. Söz konusu olan Amazonların izlerine yalnızca destanlarda değil tarih kitaplarında da rastlanır. İlk çağ insanlarından kalan eselerde Amazonlardan bir şeyler bulunur. Homeros, onların Truva savaşlarına katıldıklarını yazar. Heredetos, Diyotoros ve coğrafyacı Strabon da yazılarında Amazonlardan bahseder. Strabon, şimdiki Amisos’un ( Samsun) bulunduğu yerdeki Themiskyra’yı (Terme) Amazon’un en birinci arazisi olarak vurgular. Herakles ve Achilleus efsanelerinde de Amazonlardan söz edilir. Sokrates ve Platon Amazonların Atina’ya saldırdıklarını bir gerçeklik olarak kabul ederler. Mitolojide Amazonlar, mitoloji kahramanlarına denk savaşçı kadınlar olarak anılır. Edebi metinlerde Amazonların kuruluş yeri Sinop’tur.

Server Tanilli M.Ö. 3. 000 yıllarındaki Anadolu Hatti kabilelerinin dilleri ile Kafkasya dillerinin benzediğini ve kültürlerinin de çok noktada birbirlerine benzediğini kaydetmektedir. Şemseddin Günaltay proto- hattiler, Luviler, Huriler ve Kafkasların Hazar Denizi ötelerinden aynı zamanda batıya göçen gruplar olduğunu belirtmektedir. Bu görüşü destekleyen ve kabul eden başka tarihçiler de vardır. Altın post efsanesinde, altın postu aramaya giden Argonaut’ların Anadolu’nun kuzey doğusunda Amazonlara rastlamaları, Amazonlar efsanesinde aynı bölgenin Amazonların ana yurdu olarak gösterilmesi, Amazonların başkenti olarak gösterilen Themiskyra’nın aynı bölgede olması, Amazonların adıyla Kafkas dillerinden birinde “ay” anlamına gelen ‘maze’ kelimesi arasındaki benzerlik, gibi nedenler uzmanları böyle düşünmeye yöneltmiştir

İlkçağlarda 2.000’li yıllarda Amazonların tarih sahnesine çıktığı dönemde İzmir civarında Amazonların kurduğu söylenen devletin adı Aşuva’dır. Lidyalıların da atası olan Aşuva’lar, Kas- Abhazların bir koludur. Halen Anadolu’da ve Kafkasya’da, kendilerine Aşuva diyen insanlar yaşamaktadır. Kas- Abhaz Aşuva dilinde  “mzı”, ay anlamına gelmektedir. Article olan’a’ ile birlikte A mzı, Amzı biçiminde hala kullanılır. Ay adının mis, mıs biçiminde kullanıldığı da olur. Bazı şahıs isimlerinde de halen Dinamis, Feramis, Ramis kullanılır.  Amazonlar kendilerini ayın kızları olarak görmüşlerdir. Ana tanrıçanın hizmetkarıdırlar. Kendi dillerinde Amız, Amıs adını takmışlardır. Latinler daha sonra amız-on takarlar ve amazon olur. O çağda Samsun kentinin adı da aynı dilde Amıs’dır. Yunan etkisi ile Amisos’a dönüşmüştür.” [1]

Aşuwa dilinde “mzı” ay anlamına geliyor. Mis, miz, hecelerindeki “s, z’ nin” aktif olarak bu gün kadına ait olan kelimelerde yaşadığını görüyoruz. İngilizcede, mss, mrs bayana ait isimlerin başına getirilir. Amazonlar, mzı sözcüğünü ayın kızları için kullanırken, İngilizcede de mss biçiminde yine kadına özel kullanıldığını görüyoruz. Aşuva dilindeki “mzı”, yani ay sözcüğünün bu gün Sinop’ta yaşayan Abazalar tarafından kullanıp kullanılmadığını araştırdım. ERFELEK İncemeydan köyünde, 90 yaşındaki Selahattin DEĞER ile görüştüm, Abazaca ay kelimesi nedir diye sordum. Ay sözcüğünün Abaza dilinde “amıs” olarak telaffuz edildiğini söyledi. Bu kelime, o köyde ve diğer Abaza yerleşimlerinde ay olarak hala kullanılıyormuş.

Dünya kültürleri birbirinden etkileşiyor, kaynaşıyor ve öyle güzel uyum sergiliyor ki. Okyanus ötesinden gelen bir kültür, başka kıtalara uzak diyarlara taşınıveriyor. Kültür nereden gelirse gelsin insan aklı, işine yarayanı alıyor kullanıyor ve yaşatıyor. Aşuwa kültürünün, Sinowa ve Boyowa isimlerinde yaşadığı gibi.