15.12.2020- Yaşar SARIKAYA
SİNOP’TA BİLİNMEYEN GERÇEKLİK
Sinop doğal güzelliği ile Karadeniz’in içinde BİR İNCİ gibidir. Bu betimlemenin etkisiyle ilk kitabıma “BİR İNCİ MEMLEKETİM” adını vermiştim.
Bu gün, Sinop hakkında yüzlerce yıl öncesine dayanan ve belgelerle de ispatlanan bir gerçeğe kapı aralamak istiyorum. İbn-i Batuta seyahatnamesinde, Sinop’ta Hızır ve İlyas Peygamberlerden kaldığı söylenen tapınaktan bahseder. Bu tapınak hakkında yazılanlar ve görgü tanıklarının anlattıklarını paylaşmak istiyorum.
Seyyah, 1304-1369 yıları arasında yaşamıştır. 14. yüzyılda Sinop adasına yaptığı geziyi seyahatnamesinde şöyle yazmış:
“Dağ hem çok sarp, hem de yüksek olduğu için doruğuna çıkılamaz. Dağ eteklerindeki on bir köyün tümünde Hristiyanlar oturur. Hızır ve İlyas Peygamberlerden kaldığı söylenen dağ eteğindeki tapınak çok ziyaretçi çeker. Bu tapınağın yakınındaki çeşme üstünde dua edenlerin arzu ve isteklerine ulaşacaklarına inanılır. Yine dağ eteğinde Veli Salih Seyit Bilal’in türbeleri vardır.”
Minas Bıjıkyan 1817- 19 yılarında Sinop’ta araştırma yapıyor ve Pontus Tarihi kitabında diyor ki:
“Dilin üzerinde Seyit Bilal Tekkesi denilen meşhur bir ziyaretgah ve mezarlık gördük. Orada iyi bir su dahi vardı. Yakınında bir köşesi Ağ lımana, biri kaleye, diğeri de limana bakan üçgen şeklinde bir harabe vardır ki, bunun bir şapele ait olması muhtemeldir. Romalılara ait mezarlar aynen kalmış olup burada çok defa eski taş ve sikkeler çıkarılır. Orada bulunduğumuz günlerde toprak kazılıp Mihridates’e ait bir kaç altın sikke çıkarıldı.”
Saltuk Gazi Destanı, Prof.Dr. Necati DEMİR tarafından el yazmalarından çevrilmiştir. Sinop doğumlu Sarı SALTUK’UN ölüm tarihi 1297 olarak veriliyor.
“Saltukname’nin tanıtımı için valilik salonunda toplantı düzenlendi. Prof. Dr Necati DEMİR Destanda sıkça HIZIR ve İLYAS peygamberlerin buluştuğu bir tepeden bahsediliyor dedi”.
Rahmetli babam Amerikan radarında çalışırken, 1970’li yıllardı sanırım, Amerikalı papazlar ile birlikte ŞAPEL olduğu düşünülen yeri ziyaret ettiklerini anlatmıştı.
Deniz ve kara sırrının birleştiği HIDIRELLEZ de, Hızır İlyas kültürünün yaşatılmasıdır. Bu kültürü SİNOP kaybetmemeliydi. Hazine avcılarının talan ettiği şapel artık dümdüz olmuş, hiç bir kalıntı kalmamıştır. Doğru, bir kaç doğru ile desteklendiği için söylence olmadığı açıktır. Farklı tarihlerde, farklı kaynaklar şapel olduğunu doğrulamaktadır.
Tarihi, hazine avcılığı için kullananlar, hiç bir dönemde boş durmuyorlar. Devlet koruması gerekmektedir. Kalelerimiz ve diğer tarihi dokular için de durum aynıdır. Hem turizm yatırımları olmalı diyoruz hem de bu alanda elimizdeki değerleri yok ediyoruz.
Kale surları korunmalı, kentin kale tarafından çevrili olan zengin görünümü ortaya çıkmalıdır. Doğal liman Sinop doğallığını korumalıdır.
SİNOP BİLİM KÜLTÜR EĞİTİM DERNEĞİ 