05.05.2025- WİKİPEDİA
Buzla kaplı Arktik’te, tam iki yıl boyunca yalnız başına bırakıldı — yanında yalnızca bir kedi vardı. İşte Ada Blackjack’in inanılmaz hikâyesi.
1921 yılında genç bir İnuit anne olan Ada Blackjack, Arktik’e yapılacak bir keşif gezisine katılmayı kabul etti. Ne bir kâşifti ne de bir avcı. Sadece hasta oğlunun tedavisi için para kazanmak isteyen kararlı bir kadındı. Terzi olan Ada, Vilhjalmur Stefansson liderliğindeki bu yolculuğa katıldı. Hedef, Wrangel Adası’nı Kanada adına sahiplenmekti. Beraberindeki dört beyaz erkek arasında Ada hem tek kadındı, hem de tek İnuit’ti. Erzaklar tükenince adamlar buz denizine çıkarak yardım aramaya gittiler… ve bir daha geri dönmediler. Ada, ölüm döşeğindeki bir yol arkadaşıyla ve Vic adındaki kediyle baş başa kaldı.
Ardından sadece Ada ve Vic kaldı — bu sonsuz buz çölünde, medeniyetten 1000 kilometre uzakta, yapayalnız. Ve o zaman, Ada hayatta kalmayı öğrendi. Tüfek kullanmayı öğrendi. Sadece bir bıçakla kutup ayılarını uzaklaştırdı. Soğuk parmaklarını kemirince kendi eldivenlerini dikti. Tuzaklar kurdu, fok eti yedi, yüksek sesle İncil okudu. Her gece, Vic gelip ona sokuldu, birlikte ısındılar. İki yıl sonra, yardım geldi. Ada hâlâ hayattaydı. Zayıf düşmüştü. Yorgundu. Ama ayaktaydı. Yenilmemişti. Dünya onu neredeyse unuttu. Gazeteler erkekleri övdü. Ama biz bugün Ada Blackjack’e hak ettiği saygıyı sunuyoruz:
Bir hayatta kalan. Bir anne. Bir savaşçı. Bir efsane.
*****
Ada Delutuk, 10 Mayıs 1898 veya 1899’da [ 1 ] [ 2 ] Solomon, Alaska’ya 8 mil (13 km) uzaklıktaki Spruce Creek’in ücra yerleşim yerinde doğdu . Ada’nın babası, Ada sekiz yaşındayken gıda zehirlenmesinden öldü ve annesi onu ve kız kardeşi Rita’yı Nome, Alaska’daki bir Metodist misyoner okuluna gönderdi . [ 3 ] [ 4 ] Kendisine İngilizce okumayı ve dikiş dikmeyi öğreten misyonerler tarafından büyütüldü. [ 5 ] 16 yaşındayken eski bir avcı ve kızak köpeği sürücüsü olan Jack Blackjack ile evlendi ve onunla birlikte Seward Yarımadası’na taşındı . [ 4 ] Blackjack’lerin üç çocuğu oldu ve bunlardan sadece biri bebeklikten sonra hayatta kaldı. Jack, Ada’ya kötü davrandı ve sonunda onu ve hayatta kalan oğulları Bennett’i terk etti. [ 4 ] [ 5 ] Ada, kocası geri dönmeden önce boşandı ve Bennett ile birlikte annesinin yaşadığı Nome’a 40 mil (64 km) yürüdü. Ada hayatta kalmak için evleri temizledi ve madencilere kıyafet dikti, ancak yine de Bennett’in tüberküloz tedavisini karşılayamadı. [ 6 ] Bu nedenle, geçici olarak Bennett’i tüberkülozuna daha iyi bakabilecek Jesse Lee Çocuk Evi’ne yerleştirmek zorunda kaldı . Ada, oğluyla yeniden bir araya gelmek için para kazanmaya kendini adadı.
Nome polis şefi ER Jordan, Ada’nın durumundan haberdardı, bu yüzden ona bazı adamların Çukçi Denizi’ni geçerek Wrangel Adası’na yapacakları Arktik keşif gezilerine kendileriyle birlikte gitmek üzere İnuitleri işe aldıklarından bahsetti . Jordan, keşif gezisinin amacını bilmese de İngilizce konuşan ve mükemmel bir terzi olan Ada’nın, ekibe kürklü giysiler dikecek birine ihtiyaç duyan görev için uygun bir aday olabileceğine inanıyordu. [ 5 ] Keşif gezisi Kanadalı kaşif Allan Crawford tarafından yönetildi ancak Vilhjalmur Stefansson tarafından finanse edildi, planlandı ve teşvik edildi . [ 7 ] Stefansson, Wrangel Adası’nın kuzeyinde bir kıta aramak için yapılacak başka bir keşif gezisi için para toplamak üzere geride kaldı. [ 4 ] Arktik’in uyum sağlamaya istekli olanlar için kolayca yaşanabilir olacağına inanıyordu.
Stefansson, adayı Kanada adına talep etmek için spekülatif bir girişimde bulunmak üzere beş yerleşimci (bir Avrupalı Kanadalı, üç Avrupalı Amerikalı ve bir İnyupik, Blackjack) gönderdi. [ 8 ] Kaşifler, Stefansson tarafından önceki deneyimleri ve akademik kimlik bilgilerine dayanarak özel olarak seçildi. Stefansson, keşif için coğrafya ve diğer bilimler alanlarında ileri düzeyde bilgiye sahip olanları değerlendirdi. [ 7 ]
15 Eylül 1921’de ekip, Kanada veya Birleşik Krallık adına adayı talep etmek üzere Sibirya’nın kuzeyindeki Wrangel Adası’na bırakıldı. [ 9 ] Blackjack, özellikle mürettebata katılacak birçok Alaska Yerlisinden yalnızca biri olacağına inandırıldığı için, keşif gezisine katılma konusunda birçok endişeye sahipti . [ 5 ] Ekipte beş kişi vardı: Aşçı ve terzi olarak işe alınan Blackjack; [ 10 ] Amerikalı adamlar Lorne Knight, Milton Galle ve Fred Maurer; ve Allan Crawford. Maurer, 1914’te Karluk’un gemi enkazından kurtulduktan sonra adada sekiz ay geçirmişti .
Adadaki koşullar ilk başlarda yeterliydi, ancak bir yıl sonra kötüye gitti. [ 7 ] Erzaklar tükendi ve ekip adada hayatta kalmak için yeterli av hayvanı öldüremedi. [ 5 ] 28 Ocak 1923’te, üç adam sonunda yardım ve yiyecek için 90 mil (140 km) uzunluğundaki donmuş Çukçi Denizi’ni geçerek Sibirya’ya ulaşmaya çalıştı ve Blackjack ile hasta Knight’ı geride bıraktı. Knight iskorbüt hastalığına yakalandı ve 23 Haziran 1923’te ölünceye kadar Ada tarafından bakıldı. Diğer üç adam bir daha hiç görülmedi ve böylece Blackjack, keşif ekibinin kedisi Victoria dışında yalnız kaldı. [ 5 ] Blackjack, sekiz ay boyunca aşırı soğuk koşullarda hayatta kaldı, tilki avlamayı, tekne yapmayı ve ren geyiği derisinden parka dikmeyi öğrendi. [ 11 ] 19 Ağustos 1923’te [ 9 ] Stefansson’un eski bir meslektaşı olan Harold Noice tarafından kurtarıldı . [ 7 ] Bazı gazeteler onu gerçek “dişi Robinson Crusoe ” olarak selamladı. [ 1 ]
Blackjack biriktirdiği parayı oğlunu tüberkülozunu tedavi ettirmek için Seattle , Washington’a götürmek için kullandı. Tekrar evlendi ve Billy adında bir oğlu daha oldu. Sonunda Arctic’e geri döndü ve 85 yaşına kadar orada yaşadı.
SİNOP BİLİM KÜLTÜR EĞİTİM DERNEĞİ 