Dert nedir üzüntü, keder, sevinç, mutluluk nedir diye sorsak, herkesten ayrı ayrı cevaplar alırız. Aile varlığının desteğiyle yaşamını sürdüren, aç halinden ne kadar anlayabilir? Tırnaklarıyla kazıyarak var olma çabası gösterenler ne kadar kendini anlatabilir? Ya da kendini anlatmak ile oyalanabilir mi? İki zıt yaşamın, mutluluk ve üzüntü anlayışı aynı olabilir mi?
Yaşamın iki yüzü ile beni tanıştıran değerli insan, halk kültürü derlemelerime kaynak oldu. Uğurladık O’nu, geride türküleri, ninnileri, ağıtları ve hikayeleri kaldı. TRT çekimlerine zaman ayırmaktan hiç yorulmazdı. Doğduğu köyün kültürünü yeni nesle taşımaktan da. Bu gün bilişim çağının gelişmelerinden yararlanıyoruz. Onlar ise yoklukta üretiyorlardı.
Halk kültürü araştırmalarımın nedeni de; toplumun yaşam seviyesinin geçirdiği evrelerin önemine dikkat çekmekti. Uygarlaşmak; tabanda var olan katılaşmış kültürün, en kestirme eğitim yollarına kapı aralamasını sağlamaktı. Kültür katmanları, bizi halkın benimsediği tabuların nedenlerine götürecekti.
Anne yemeği, anne azarı, anne sevgisi kadar anne sözleri de vardır belleğimizde iz bırakan. Gençliğin coşkusuyla, bilmişlik yapınca annem derdi ki: “Ben 6 yaşında iken köyün etrafındaki dağlar yeni oldu ve herkes de benimle beraber fark etti sanırdım. Oysa, dağlar hep varmış ve herkes de biliyormuş ” der bize gülerdi. Çocukluğumdan beri bu söz hafızamdan silinmedi.
Ne krallar, ne ağalar, ne çok sultanlar geldi geçti dünyadan tarih boyu. Kime kaldı bu dünya? 2019 yılı Ağustos ayında babamı kaybettiğimde, dilime dolanıverdi ” ne olursan ol”. Beste ve güftesiyle dökülüverdi.
Herkes bir gün göçecek. Bedenin beslenmesi, zevkleri, arzularını doyurmakla geçen bir ömür, bir metrelik toprağa girecek ve elveda diyecekti. İnsanca duyguların, aklımızı ruhumuzu ve gönlümüzü beslediği bir dünya olsaydı ve uygarca yaşamı kucaklayabilseydik.
Bir varmış bir yokmuş diye başlamıyorum. Zaman sözcüğünün, eski Türkçe DLT Sözlüğünde KAÇAN olarak yer alması konusuna tekrar dikkat çekmek istiyorum. An aralığını salise olarak düşünürsek, zaman denilen kavram, kaçırdığımız an+an+anlar olmaz mı?
Eski insanlarımız, sözcüklere, ustalıkla anlam yüklemişler. O anlamları, çözümlemek, ilişkilendirmek ve kökenini bilmek istiyorsak sözcüğün temel yapısına inmek gerekiyor. Yaşam devam ederken, zamanla iç içe yol alıyoruz. Maddesel yapımızla el ele, kol kola gittiğimiz gibi, duygusal yapımızla da zamanla hep birlikteyiz.
Takvim ve saat konusu, çok eski tarihlerde Sümerler ve Mayalar gibi bir çok uygarlığın ilgi alanı olmuş, dünya insanlarına da sağlam veriler bırakmışlardır. Bir gün, bir zaman, gelecekte diye başlayan konuşmalarımız, zaman temellidir hep.
Zamanı topluma, kendimize ve doğaya yararlı işlerde kullanmak dileğiyle ZAMANIN EVVELİNDE parçamı sunuyorum:
Bir ülkede siyaset ne için yapılır diye düşünmek gerek? Siyasetçileri yüceltmek için mi? Halkın her katmanının sorunlarını çözmek için mi?
Biz, çözüm arama basamaklarını atlayıp, bir türlü ÇÖZÜM aşamasına geçemedik. Sosyal medyada, basın yayın organlarında çözüm konusunda yapılacaklar paylaşılıyor. Çözüm konusunda, yönetenler- halk- bilim insanları bir türlü ortak paydada buluşamıyor.
Sorunlar çığ gibi büyürken, uygulama kademesi yaptıklarından çok memnun. Varlık sahibi aileler, gelecek konusunda asgari ücretli, maaşa bağımlı olanlar kadar kaygılı değil. Değirmenini döndüren döndürüyor desek yalan olmaz.
Dernek Eğitim Projemizden, öğrencilerin güçlüklerini biliyoruz. Günahtan korkuyoruz diyenler; ilkokuldan beri çocuklarımızın neler çektiğini bilmeliler. Okul bitecek ve işe yerleşeceğiz diye ne umutlarla çilelere göğüs gerdiler. Yazın köyde hayvan güttüler, tarlalarda çalıştılar. Yüzleri kapkara güneş yanığı, elleri toprak nasırıydı. Mezunlarımız, KPSS sınavının birinci aşamasına girdiler. Alan sınavına girmeye hazırlanıyorlar. 90 üstü baraj puanları gözleri korkutuyor. Şimdi üniversitelerin çokluğuna sevinecek miyiz? Gençler istihdam edilmeyince, çok okul açmak başarı olabilir mi?
KPSS sınavında 60 alan kişi, sözlü sınavda 95 alıp “90” puan alan öğrencimizin önüne geçmemeli. Hani günahtan korkardınız? Bu engeller, gençlerin önünü kapamak için mi yapılıyor? Üniversite mezunu genç, branşında işe yerleşemeyince, yeni alternatif üretildi. Ya polis olarak istihdam ediliyor, ya pazarda pazarcılık yapıyor. Öğretmen ve sağlıkçılar ise düşük ücretle özel i yerlerinde çalışıyorlar.
Bu dünya kimseye kalmaz, Sultan Süleyman’a kalmadı. Kimler geldi, kimler geçti. Kendini iman ehli diye tanımlamak ile, imansızca işlere imza atmak arasındaki farkı görmek gerek. Çocuklarımıza alan sınavında başarılar dileriz.
Düşün yolculuğu ile başlayan öykümüzün ürünlerini birer, birer topluyoruz. Bilke öğrencilerimizden Selma KALANÇ BOCCE Spor Dalında Türkiye birincisi olduktan sonra, şimdi de Dünya Şampiyonasına hazırlanıyor.
2008 yılında kurulan Bilke, küçük dernek binamızdaki atölye çalışmalarında verilen gitar- bağlama- org ve ut kursları geliri ile EĞİTİME DESTEK PROJESİNE başladı. Küçük ölçekli başlayan kurslarımız, etkinliklerle EĞİTİME DESTEK TANITIMI programlarında sesini duyurdu. Bu süreçte, doğru insanlarla yolumuz kesişti.
Dikmen ilçemizden olan ve Alaçamda bir bankada yönetici olarak görev yapan Şeyda ÖZDEMİR onlardan biriydi. Memleketi ile bağını koparmamış Şeyma Hanım ile Dikmen İlkokuluna yardım organize ederken tanıştık. Bilke olarak biz de yardım kampanyasına katıldık.
Alaçamlı olan Selma’yı onun aracılığı ile tanıdık. Tıp Fakültesi öğrencisi olan Selma, Bilke’den burs alan öğrencilerimizden. Selma’nın başarısını tebrik ediyor ve 4 tıp öğrencimize ayda iki bin TL vererek destek olan EĞİTİM ANNEMİZE de ayrıca teşekkür ediyoruz.
Selma, yüreğindeki ışık zorluklara karşı nasıl da direniyor. Başarılı kızımızın ulusal basındaki haberini paylaşıyorum:
Bocce sporunun alt kategorileri olan raffa ve volo ile de ilgilenen 21 yaşındaki milli sporcu, ulusal ve uluslararası organizasyonlarda 43 madalya kazandı.
Günlük yoğun programına rağmen antrenmanlarını aksatmayan Selma Kalanç, disiplinli şekilde hem spor kariyerini hem de Amasya Üniversitesi Tıp Fakültesindeki eğitimini sürdürüyor. Bu yıl üçüncü sınıfa geçen Selma Kalanç, AA muhabirine, bocce sporunun gerektirdiği stratejik düşünme ve konsantrasyon yeteneklerinin tıp eğitiminde olumlu etkisi olduğunu söyledi. Bocce ile lisede beden eğitimi öğretmeni Gökhan Bozdemir sayesinde tanıştığını belirten Selma, 2014’te Kamboçya, 2021’de de İspanya’da Türkiye’yi temsil ettiğini anlattı.
Tıp eğitiminin yanında sporla uğraşmanın hayatına disiplini soktuğunu dile getiren genç sporcu, “Amasya’dayım, hafta sonu antrenman için Alaçam’a geliyorum. Hem mental hem yol olarak yoruyor, kendinize çok fazla vakit ayıramıyorsunuz ama kazandıktan sonraki sevinci ayrı oluyor.” ifadelerini kullandı.
Önlerinde Dünya Raffa Şampiyonası için milli takım seçmesi bulunduğuna işaret eden Selma Kalanç, ay-yıldızlı ekibe seçilip Türkiye’yi en iyi şekilde temsil etmeyi hedeflediğini vurguladı.Tıp fakültesini kazandığında çevresindekilerin sporu bırakmasını, eğitimle sporu birlikte yürütemeyeceğini söylediklerine dikkati çeken Selma, şunları kaydetti:
“İnsan istedikten sonra başaramayacağı bir şey yok. İnsanlardan istediğim, sadece destek olsunlar. Bunların beraber de yürüyebileceğini bilsinler. Özellikle sporculara derslerinde zayıf gözüyle bakılıyor ama öyle değil. Bunun en büyük örneği benim. Tıp okuyup futbolla uğraşan arkadaşlarım da var. Spor sayesinde ilk defa uçağa bindim, köyde büyüdüm, küçük bir çerçeveden büyük bir ufka bakma fırsatı buldum. Spor, birçok şeyin önünü açıyor. Spor olmasaydı hayatımda, belki de akademik olarak başarılı olamazdım. Boş vaktimi bir şeyle doldurduğum zaman kalan vaktimde ders çalışmak için kendimi planlıyorum. Daha disiplinli olmayı sağlıyor.”
“Selma Kalanç, küçük yaş gruplarına rol model oluyor”
Bocce Milli Takımı Antrenörü ve Alaçam Şadiye Muzaffer Turhan Anadolu Lisesi beden eğitimi öğretmeni Gökhan Bozdemir ise sporla eğitimin bir arada yürüyebileceğinin en büyük örneğinin Selma Kalanç olduğunu söyledi.
Küçük bir ilçeden 17 milli sporcu çıkarttıklarının altını çizen Bozdemir, “17 sporcunun liseyi bitirenlerinin hepsi üniversiteli. Amacımız hem sporu hem eğitimi bir arada yürütmek. Onun için sporcularımızın eğitim durumlarını da takip ediyoruz. İlçemizi, ilimizi, ülkemizi en iyi şekilde temsil etmek için çaba sarf ediyoruz.” dedi.
“Selma Kalanç, küçük yaş gruplarına rol model oluyor.” diyen Bozdemir, “Bir öğrencinin tıp kazanması bizim için çok güzel bir şey. ‘Bitirdiğim zaman takımın doktoru olacağım.’ dedi. O bizi daha da gururlandırdı.” ifadelerini kullandı.
Selma kızımıza Dünya Şampiyonasında başarılar diliyoruz.
Toplumumuzun kültür seviyesini görüyoruz. Eline geçeni yere atanlar, konteynır dururken çöpleri sağa sola fırlatanlar çok. Sadakatle iş çevirip, başkalarının hakkını yiyenle ve sonra da hava atanlarla birlikte yaşıyoruz. Ortaçağ seviyesindeki yaşama özen duyan ve basamak atlamayanların, basamak atlayanlarla tezatlarına tanıklık ediyoruz. 50 yıl sonrasında ulaşılacak yaşam biçimini benimseyenlerin, yerinde sayanlar anlasın diye ısrarla direttiklerini görüyoruz.
Kaynamamış suyla çay demlenmez, 2 aylık ceninden bebek doğmaz. Tohum toprakla buluşsa da yetmez yağmur ister; toprağa atıldı mı da hemen ürün vermez. Aristotales, “bir taşı on bin defada havaya atsan uçmayı öğretemezsin o yüzden enerjinizi doğru işlere harcayın, doğru insanlara vakit ayırın çünkü taştan kuş, kuştan da taş olmaz” der.
Siyaset ve siyasetçi, doğal akışın tersine kendine bağımlılık ister. Yönetmek ve yönlendirmek ister. Siyasete tabiiyetin yerini, özgürlüğe açılan bir siyaset almalı. Olmayanı oldurmak, yapılmayanı yapmak durumundayız. Halkı küçümseyerek gözden çıkarmakla, fırınlarda Yahudi halkı yakan Hitler’den ne farkımız kalır. Beğenmediğini gözden çıkar, yok et mantığı bu çağda hiç anlaşılır değildir.
Özgürlüğü öğretmek ve yaşatmak adına çalışanlar, halkı muhatap alanlar öncüdür topluma. İhtiyacımız var bu alanda herkese. Yazan, çizen, konuşan, anlatan yani halkı muhatap alan insanlara. En tepedekilerin yaptığı gibi ayrıştırmaya değil, iki ayrı ucu birleştirmeye ihtiyacımız var. Gönlü duyanlara, yüreğinde hissedenlere SELAM olsun.
İnsan hafızası, yıllar geçse de anıları içinde saklıyor. Hafıza, nokta kadar hacimsiz, elastiki bir torba gibi de genişleyen bir alan. Bir saniyede anımsadığımız geçmiş, anları ard arda ekleyerek bellekte film rulosu oluşturarak bize seyir zevki yaşatıyor. Acısı ve tatlısıyla. Verileri hafızadan çağırdıkça, geçmiş belleğimizde canlanıveriyor.
Nedir zaman, bilim insanlarını ve felsefecileri yıllar yılı meşgul eden zaman nedir? Bire bir içinde yaşadığımız an+an+ anların toplamı ve gelecek+ geçmişi içine alan GENİŞ ZAMAN. Bir de tümünün toplamı DEHR, evrenin ya da evren+ evren ötesi hafızası. Derinlere dalmadan anıma geçeyim:
50 yıl önce, çiçeği burnunda 19 yaşında genç bir köy öğretmeniyim. Ordu ili Fatsa ilçesi Yeniköy-Sarıyakup Mahallesi okulunda görevliyim. İki derslikli okulda mevcut 90, yeni öğretmen atanana kadar tek öğretmenim. Öğrencileri sabahçı öğlenci yaptım. 1-2-3 sabah, 4-5 öğleden sonra eğitime devam ediyoruz. Sabah 8.30 başlıyor, akşam 17.00′ de bitiriyoruz. Öğle arası da bayram için koro, halkoyunları çalışmaları yapıyoruz. Çocuklarla, çocuklar kadar şen yakan top oynuyor, ip atlıyor, koşuyoruz. Gençlik işte, beden bu tempoyu kaldırıyor. Gel de bu gün yap bakalım.
Gönlümde yanan öğretme aşkı ışığı ve görev sorumluluğumu omuzlarımda taşıyor, çalışıyor, çabalıyorum. Ev sahibimin kızı Gülsüm evlenecek. O zamanlar köylerde gelinlik adeti yok. Nasıl cesaret ettiğimi bilmiyorum ama ona gelinlik diktim. Maaş günü ayda bir Fatsa’ya iniyorum. ÇAMAŞ henüz nahiye, yürüyerek Çamaş’a oradan da jeep ile Fatsa’ya gidiyorum. O zaman bu günün yolcu minibüsleri nerede, 5 kişilik jeepe 9- 10 kişi biniyor, virajlı yollardan tekerin biri uçuruma ha gitti ha gidiyor korkusuyla yol alıyoruz.
Gelinlik dikmek için Manifaturacıdan kumaş ve diğer gerekli malzemeleri aldım. Dikiş makinesi buldum, teyel, prova derken gelinliği diktim gerçekten. Köyde ilk defa bir kız, düğününde gelinlik giymiş oldu. İlçeden etamin de almıştım, genç kızlara etamin üzerine kanava işlemesini de öğrettim. Sabahtan akşama kadar okulda çalışıyor, akşamı da boş geçirmiyordum. Okulda tiyatro, koro, halk oyunları çalışmaları da sürüyor bir taraftan. 23 Nisan Bayram kutlaması, çocuklarla beraber ettiğimiz emeğe değdi.
Hazırladığımız Antep Ekibi, okul bahçesinde coşkulu anlar yaşattı. Öğrenciler çok başarılıydı. Gübre torbasını kasnağa geçirerek yaptığımız davul da işimizi görmüştü. SÜTÇÜ İMAM tiyatrosunu sergiledik, köy halkının duygulanışı ve alkışları muhteşemdi. Öğrenciler, Maraş’ın işgalini ve halkın direnişini tiyatro öğrencileri gibi canlandırdılar.
Öğretirken öğreniyor, insan karakterleri üzerinde coğrafya ve tabuların etkisini anlamaya çalışıyordum. 4. sınıfta gözleri şimşek gibi pırıl, pırıl parlayan Ali ve tatlı kız kardeşi Ayşe vardı. Anneleri 27 yaşında, genç ve becerikli bir Karadeniz kadınıydı. Kadınlarla çok anı paylaşmıştım. Yurdumun kadınları çilekeşti, tarlada, dağda bayırda ormanda birer kahramandı hepsi. Bu günün köyden kente göçen kadınları ise asla onların eline su dökemezdi. Ayşe’ye bayram için prenses giysisi dikmiştim. Ali, sobaların yanmasında, odunların kesilmesinde, okul nöbetlerinde, bir yerden alınması gereken ihtiyaçlarda en yakın yardımcımdı.
Bir gün sınıfta ders yaparken, dışarıdan sesler geldi. Dışarı çıktım ve baktım. Köyün adamları, hep beraber sal ile hasta taşıyorlardı. Ali ve Ayşe’nin annesi fındık bahçelerken kaza geçirdi dediler. Dere tarafında bir tarlada fındık diplerini kazıyormuş, tepeden üstüne kocaman bir kaya yuvarlanmış. Tarladan alıp önce dereye, sonra da köye gelene kadar aradan 2 saat geçmiş. Acil ilçeye götürülecekti, köyün ileri gelenleri ” sen de bizimle gel” dediler. Çocukları evlerine yolladık, bindik cipe gidiyoruz. Fatsa hastanesine gidene kadar tam 1 saat geçti, yani 3 saat zaman kaybettik. Hastada hareket yok, sadece nefes alıp veriyor. Çocuklar gözümün önüne geliyor, ne yapmalıyım, kime gitmeliyim diye düşünüyorum. Hastaneye geldik, atladım arabadan, hemen acilde çalışanları “zaman kaybettik” diyerek harekete geçirdim. Sedye geldi, hastayı içeri aldılar. Hastayı röntgene, gerekli tahlillere hazırladım. Hayatımın ilk deneyimlerini yaşıyordum. Sonra doktor, ameliyata alacağız, üstündekileri çıkar ameliyat giysisini giydir dedi. Ameliyata hazırlarken hastanın yarasını çok yakından gördüm. Yanakta, göz altından çeneye kadar ay gibi kavisli bir yarık vardı. Giysisini çıkarırken yarık açıldı ve tüm dişlerini gördüm. Bu kareyi hayatım boyu unutmadım, çok etkilenmiştim. Daha çok genç ve deneyimsizdim. O kadar çok İyi olmasını istiyordum ki. Hastayı hazırladım. Hastanın eşi, annesi ve ev sahibimle birlikte sonucu bekliyorduk. 15-20 dakika sonra çıkardılar. Bize tam teşekküllü bir hastaneye götürün dediler. Artık anlaşılmıştı, hasta beyin kanaması geçiriyordu. Hastayı tekrar giydirdim ve hazırladım.
Eşi hastayı doktorun tavsiyesi üzerine Samsun Hastanesine götürdü, ben akşam köye döndüm. Ali ve Ayşe’ye ne diyecektim. İçim sızlıyor, yüreğim dayanmıyordu. Onlar benden iyi haber bekliyorlardı. Eve içim kan ağlayarak gittim, çocuklar gözlerimin içine bakıyordu.
Hayatımın en zor anıydı. Sanıyorum hepsi 6 kardeşti. Çocuklarla göz göze geldiğim anın acısını şimdi de yaşıyorum.
Ertesi günü köye cenaze geldi……….
Ali şimdi İstanbul’da iyi bir işte çalışıyor. Telefonla bana ulaştı, eski günleri andık. O beni unutmamış, ben de onu unutmamıştım. Öğretmenim sizi unutmadım dediğinde sesinde, eski günleri anımsıyordum.
Son günlerde basın ve yayın organları ile sosyal medyanın gündemini YAPAY ZEKA konusu dolduruyor. Bu gelişmelere sevinirken, yaz sıcağında çıkan yangınlar çok üzücü. Dünyanın, İsrail ve ABD’nin el birliği ile yaptığı soykırımı görüp eli kolu bağlı hiç bir şey yapamaması da.
Yapay zeka, yangın- sel- deprem gibi afetler ve sömürge sistemi için önlem almalı diye düşünüyor insan. Toplumda gelir dağılımı dengesini kurma yollarını bulmalı, doğayı korumayı öncelikleri arasına almalı.
Bu denklem tarih boyu hiç kurulmadı, kurmak da gittikçe zorlaşıyor. Denklemler, hep kar hesabı, gelir artırımı, güçlüyü daha güçlü yapma üzerine kurulmuş. Bir kısım bu sisteme karşı çıkarken, bir kısım da küçük çıkar hesapları güderek güçlüye tabi oluyor, sistemin ekmeğine yağ sürüyor.
Binanın temelinde zayıf olan direkler güçlendirilir. Halkın her katmanı ülkeyi oluşturmaz mı? Halkın bilinç potansiyelini artırma çalışmaları önemlidir. Bunu gerçekleştirmek, işleyen sistemin gündeminde olmalıydı. Oysa sistem güçlüyü güçlü, zengini zengin, zayıfı daha zayıf yapmaktadır.
Siyasette, kendinden olmayanı gözden çıkarmak, yok saymak alışkanlığı yıkılmalı. Sosyal sınıflar arasında açılan makas, gittikçe artmaktadır. İletişimin bir yolu olmalı, halk birbirinden kopmamalı. Eskiden yaşanan komşuluklar, imeceler, sokak oyunları ve daha çok örnek verebileceğimiz değerlerimiz anımsanmalı. Bu topraklarda, tarih boyu Müslim- gayri Müslim bir arada kardeşçe yaşamıştır. Mübadelede, Sinop’tan ağlayarak ağlayan Rumlar Türklerle kucaklaşarak anılarını gittikleri yere taşımıştır.
Uygarlık için herkese görev düşüyor. Birbirimizden kopmamalı, çıkarcıların kurduğu denklemi tersine çevirmeliyiz.
Gözde büyütülen değerler vardır. Toplum normlarında onay bulan, gerçekle ilişkilendirildiğinde ise hiç bir etkisi olmayan. Çocuklar ve gençler de arkadaş çevresinden çokça etkilenirler. Kendi aralarında, büyük ve küçük olarak benimsedikleri değer yargıları vardır yaşamlarını etkileyen.
İnsanlar hep böyledir, omuzdaki apoletten, makamdaki ünvandan, üstteki giysiden, alttaki arabadan güç alır değil mi? Uygarca yaşamak için teknolojinin sunduğu yeniliklerden yararlanarak insanca yaşamak çok güzel. İnsanca yaşamın bunlardan başka kuralları yok mu ne dersiniz?
FOTO: Aydın Ortaklar Köy Enstitüsü
Burnu kanayan küçük bir çocuğun burnunu temizlemek öğretmeni alçaltır mı? Başı dönen ve kusan bir çocuğun yardımına koşarak, gömleğini tutan ve pisliği dert etmeyen okul müdürünü bu davranış küçültür mü? Ben müdürüm o tür işleri yapamam demek onu büyütür mü?
Siyasete bakalım. X partisi şemsiyesi altına girenler, yüce partinin yüce taraftarları mı olurlar? X başlığında tüm partiler düşünülebilir. Büyük olarak nitelenen her ne olursa olsun, İNSANİ DEĞERLER anlamında dolu olmadıkça ne işe yarar? Sosyolojik olarak gruplaşmadan nemalanmak ve sosyalleşmekten başka.
Başlık ile bir ilgi kuramadık diyenleri duyar gibiyim. İlkokul yıllarında örnek aldığım, değerli öğretmenlerimiz vardı. Bu günün kolej eğitimi seviyesinde eğitim almıştık onlardan. Çapa mezunu olan öğretmenlerimiz, Köy Enstitüsü mezunları ile kendilerini bir görmezlerdi. Büyüklük ve küçüklük anlayışı burada da karşıma çıkmıştı.
Kültür araştırmalarımda, söyleşilerimde öğretmenlerin çoğu ile görüşme fırsatı yakaladım. Çapa mezunları, biz kent merkezinden Çapa Öğretmen Okuluna gittik. Onlar ise köy okullarından gittiler, bizim eğitimimiz daha üstündü. Bir cümle değildi anlatılanlar. Anlattıklarının ayrıntılarına girmek yerine, konuya EMEK açısından bakmak gerektiğini düşünüyorum.
Köy Enstitüsü mezunları, köy ve köylü için çok yönlü eğitim öğretim örnekleri sunuyorlardı. Okul arazisinde tarım yapıyor, inek bakıyorlar, köye yenilikleri getirmek için iradeleriyle, beden güçleri ile çabalıyorlardı. Kent merkezindeki öğretmenlerin, şık giyimleri, makyajları ile yarışabiliyorlar mıydı bilmiyorum. Bildiğim tek şey, EMEK karşılığını bulmalıydı.
Bu yolda doğru adımlar izlenmeli, büyük ve üstün anlamları yüklenenlerin esiri olmamalıyız.
Bu gün, SİNOP SOSLU TİRİT BASINA TANITIM PROGRAMINI gerçekleştirdik.
Belediye Başkanımız Sayın Metin GÜRBÜZ’E
Turizm Fakültesi Dekanı Sayın Prof. Dr. Cem Cüneyt ERSANLI’YA
15 Eylül Gazeteciler Derneği Başkanı Sayın Cengiz DEMİREL’E, Ajans Sinop İmtiyaz Sahibi Sayın Deniz ÖZEN’E
Vitrin Haber, Sinop Pusulası ve Flaş Haber’in genç Muhabirlerine programımıza katıldıkları için çok teşekkür ediyoruz.
Sözlerime programın basın duyurusu metni ile başlamak istiyorum:
SİNOP TİRİT PROJESİ öykümüz 2010 yılında başladı. 2012- 2014- 2016 senelerinde farklı kurum ve kuruluşlara, 2013’ te halka sunum yaptık. 2024 MAYIS- Basına Tanıtım Programı ile Sinop’ta farkındalık yaratmak istiyoruz.
Amacımız, Sinop’un, kaybolmaya yüz tutan “tirit” kültürünü yaşatmak ve günün koşullarında değerlendirmektir. Gastronomi ve mutfak sanatları arasına girecek kaliteli bir porsiyon hazırlamak için yola çıktık. Yerel basına, Sinop halkına, yerel mutfak işletmelerine, Sinop Üniversitesi Gastronomi Ve Mutfak Sanatları öğrencilerine projeyi tanıtacağız. Yaratıcı düşünceleri harekete geçirmek, tirit projesine yeni sunumlar kazandırmak aşamalarıyla sürece devam ediyoruz. Üniversitemizle birlikte Tirit Yarışması düzenleyeceğiz. Gençlerimiz, mutfak sektöründeki çeşitlerle rekabet edebilecek kaliteli sunumlarla yarışacaklar. İlimize yakışır, zengin bir yemek sunumu kazandırmak istiyoruz. Sinop’a özgü tirit, ilçelerimiz arasında ayrı küçük dokunuşlarla yöremize zenginlik kazandırmaktadır. Bu zenginliği soslu tirit tabağımızda harmanladık. Her bir ayrıntı, köy kadınlarımızın uyguladığı adımların günümüze taşınmasına örnektir. Geleneksel kullanımda var olan ve bu gün unutulan mantarlı, sebzeli, etli, vejetaryen, vegan seçeneklerini de Sinop gündemine taşıyoruz.
Tirit için kullanılan ürünler doğal ve sağlıklı ürünlerdir. Ceviz, yufka, tereyağı, tavuk ve büyük baş hayvan yöremizde üretilir. Çalışmamızın temelinde, değerlerimiz ve yöre kaynaklarımızın korunması yatmaktadır. Tanıtımlarımız, kaybolan tirit kültürünün modern sunumla, yurt içi ve yurt dışında yemek listeleri arasına girmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Geleneksel olarak tepside ve sinide yapılan tirit çeşidini, tabakta porsiyon olarak sunuyor ve işletmelere kolaylık getirmeyi planlıyoruz.
Mantının yaygınlaştığı gibi tirit de yaygınlaşmalıdır. Böylelikle yöre halkına yeni bir gelir kapısı açılacak, üretim ve istihdam döngüsü süreklilik kazanacaktır.
Ana malzemeleri önceden hazırlanabilen tirit, kısa sürede servis edilebilir yapıdadır. Bireyleri üretime teşvik edecektir. Üretime geçen bireyler, aile fertlerini de üretime katacak, yeni iş alanları oluşacaktır. Basına Tanıtımımız, TİRİT SALONU, TİRİT EVİ, SİNOP TİRİT gibi mekânların açılmasına kapı aralayacaktır.
Köyden şehre göçen aileler yufka kültürünü bildiği için bu alanda iş kuracak veya işçi olarak çalışacaktır. Köyden şehre göçen ailelerin çocuklarının okuması kolaylaşacak, ailelerin gelir düzeyi artınca yaşam kalitesi yükselecek refah artacaktır. Mantı satışı yapan işletmeler, tirit imalatını da çeşitlerine ekleyecekler mantı satışları da olumlu etkilenecektir. Tirit yaygınlaşınca, “Tirit yufkası“ paketleme sektörü oluşacaktır. Restoran, lokanta gibi ticari işletmeler çeşitlerine tirit ekleyerek, müşterileri artacaktır.
Geleneksel olan yöredeki 5 çeşit tiritin, coğrafi işareti alınabilecek ve yaratıcılıkla geliştirilen sunum için de MARKALAŞMA yoluna gidilecektir. Sinop’a hayırlı olsun .
SİNOP BİLİM KÜLTÜR EĞİTİM DERNEĞİ 