Etiket arşivi: Iskit

25.01.2024

kaynak:

APİ – İskit tanrılar panteonunun tanrıçası. Herodot onu Yunan Gaia ile özdeşleştirir. Api adı doğrudan Türk “apai” – anne, ana ile ilişkilidir (Api, Tr. Ebi/Ebe, doğuran, Havva’nın öncüsü ve İncil’deki “adam” = Tr. man kelimesinin mükemmel bir tamamlayıcısıdır. Api’nin diyalektik bir varyasyonu, b/m değişimi yoluyla Ami olacaktır, bu da onu İskit Api’sinin tam eşleşmesi olan Tr. Tengrian tanrısı Umai ile ilişkilendirir. Yunan analoğu Gea bir primowomb, Zeus’un büyükannesidir; İskit Api’si ve Türk Umai’si de öyle (OTD 611).
Umai’nin akrabaları “umai” = rahim, “um” = mide, “uma” = annedir. Diğer Tr. soydaşlar “api/abi/aby/avy/apa/abba/aba/apai” = sırasıyla anne/büyük kız kardeş/annenin kız kardeşi/babanın büyük kız kardeşi/babanın annesi/”madam”/kocanın kız kardeşi/kadın.
Anlamsal olarak Api, anneliğin ve kadınlığın zirvesidir. İran etimolojisi için V.Abaev, Özbekçe ve Tacikçe “apa” = anne, büyük kız kardeş, tüm IE dilleri arasında sadece modern Tacikler bu eski Türk Apa unvanını benimsemiştir). Herodot IV 59.