21 Aralık en uzun gece olacak bu gün. Doğa döngüsünün, olağanüstü sürekliliği esin kaynağımız olmuştur hep. Bilimsel keşifler ip uçlarını doğadan almaz mı?
Sinop Zeytini Ekip Çalışmamıza 4 senemizi verdik. Sinop Göçleri ve yerleşimleri, Köylerimiz, Sinop Türküleri, Masalları ve Hikayeleri kuruluşumuzla yaşıt hatta çok daha eski desek yalan olmaz. Sinop Yün Kilimleri, 2 senemizi aldı. Sinop Tirit, 10 yıldır gündemimizde.
Hepsinin ortak paydası, “KAYBOLAN SİNOP KÜLÜTÜRÜ”. Aralık ayında birincisini gerçekleştirdiğimiz “Tirit Tadım Günleri” ile, mutfak sektörüne bu çeşidimizi kazandırmayı amaçlıyoruz. Halkımızın ilgisine ve Yönetim Kurulu arkadaşlarımızın özenine teşekkür ediyorum.
Sunum zenginliği kazandırdığımız tirit tabağı, mantı gibi işletmelerde yerini almalı ve Sinop yemek çeşitlerine ilave edilmelidir.
Tadım günümüze katılan üyelerimize ve arkadaşlarımıza katkıları için teşekkür ediyoruz. Her ayın 3. Çarşamba günü etkinliğimiz devam edecek. Katılım sağlamak isteyenler “sinopbilke@hotmail.com ” adresimizle iletişime geçebilir.
1O öğrenci, büyük emek vererek tabaklarını sergilediler. ikişerli olarak 5 grup yarıştı. Birinci sınıftan 2 öğrenci birinciliği aldı. 5 grubun ürünleri de değerliydi. Her bir yarışma tabağı jüriyi ve izleyenleri etkiledi. Katılımcıların tümünü tebrik ediyoruz.
Bu gün, SİNOP SOSLU TİRİT BASINA TANITIM PROGRAMINI gerçekleştirdik.
Belediye Başkanımız Sayın Metin GÜRBÜZ’E
Turizm Fakültesi Dekanı Sayın Prof. Dr. Cem Cüneyt ERSANLI’YA
15 Eylül Gazeteciler Derneği Başkanı Sayın Cengiz DEMİREL’E, Ajans Sinop İmtiyaz Sahibi Sayın Deniz ÖZEN’E
Vitrin Haber, Sinop Pusulası ve Flaş Haber’in genç Muhabirlerine programımıza katıldıkları için çok teşekkür ediyoruz.
Sözlerime programın basın duyurusu metni ile başlamak istiyorum:
SİNOP TİRİT PROJESİ öykümüz 2010 yılında başladı. 2012- 2014- 2016 senelerinde farklı kurum ve kuruluşlara, 2013’ te halka sunum yaptık. 2024 MAYIS- Basına Tanıtım Programı ile Sinop’ta farkındalık yaratmak istiyoruz.
Amacımız, Sinop’un, kaybolmaya yüz tutan “tirit” kültürünü yaşatmak ve günün koşullarında değerlendirmektir. Gastronomi ve mutfak sanatları arasına girecek kaliteli bir porsiyon hazırlamak için yola çıktık. Yerel basına, Sinop halkına, yerel mutfak işletmelerine, Sinop Üniversitesi Gastronomi Ve Mutfak Sanatları öğrencilerine projeyi tanıtacağız. Yaratıcı düşünceleri harekete geçirmek, tirit projesine yeni sunumlar kazandırmak aşamalarıyla sürece devam ediyoruz. Üniversitemizle birlikte Tirit Yarışması düzenleyeceğiz. Gençlerimiz, mutfak sektöründeki çeşitlerle rekabet edebilecek kaliteli sunumlarla yarışacaklar. İlimize yakışır, zengin bir yemek sunumu kazandırmak istiyoruz. Sinop’a özgü tirit, ilçelerimiz arasında ayrı küçük dokunuşlarla yöremize zenginlik kazandırmaktadır. Bu zenginliği soslu tirit tabağımızda harmanladık. Her bir ayrıntı, köy kadınlarımızın uyguladığı adımların günümüze taşınmasına örnektir. Geleneksel kullanımda var olan ve bu gün unutulan mantarlı, sebzeli, etli, vejetaryen, vegan seçeneklerini de Sinop gündemine taşıyoruz.
Tirit için kullanılan ürünler doğal ve sağlıklı ürünlerdir. Ceviz, yufka, tereyağı, tavuk ve büyük baş hayvan yöremizde üretilir. Çalışmamızın temelinde, değerlerimiz ve yöre kaynaklarımızın korunması yatmaktadır. Tanıtımlarımız, kaybolan tirit kültürünün modern sunumla, yurt içi ve yurt dışında yemek listeleri arasına girmesini sağlamayı amaçlamaktadır. Geleneksel olarak tepside ve sinide yapılan tirit çeşidini, tabakta porsiyon olarak sunuyor ve işletmelere kolaylık getirmeyi planlıyoruz.
Mantının yaygınlaştığı gibi tirit de yaygınlaşmalıdır. Böylelikle yöre halkına yeni bir gelir kapısı açılacak, üretim ve istihdam döngüsü süreklilik kazanacaktır.
Ana malzemeleri önceden hazırlanabilen tirit, kısa sürede servis edilebilir yapıdadır. Bireyleri üretime teşvik edecektir. Üretime geçen bireyler, aile fertlerini de üretime katacak, yeni iş alanları oluşacaktır. Basına Tanıtımımız, TİRİT SALONU, TİRİT EVİ, SİNOP TİRİT gibi mekânların açılmasına kapı aralayacaktır.
Köyden şehre göçen aileler yufka kültürünü bildiği için bu alanda iş kuracak veya işçi olarak çalışacaktır. Köyden şehre göçen ailelerin çocuklarının okuması kolaylaşacak, ailelerin gelir düzeyi artınca yaşam kalitesi yükselecek refah artacaktır. Mantı satışı yapan işletmeler, tirit imalatını da çeşitlerine ekleyecekler mantı satışları da olumlu etkilenecektir. Tirit yaygınlaşınca, “Tirit yufkası“ paketleme sektörü oluşacaktır. Restoran, lokanta gibi ticari işletmeler çeşitlerine tirit ekleyerek, müşterileri artacaktır.
Geleneksel olan yöredeki 5 çeşit tiritin, coğrafi işareti alınabilecek ve yaratıcılıkla geliştirilen sunum için de MARKALAŞMA yoluna gidilecektir. Sinop’a hayırlı olsun .
Şeflerimiz, projemize elinizin değmesi ninelerimizin geleneğini sürdürülür hale getirecektir. Ninelerimiz dağda bayırda, tarlada bahçede iş tutarken, bir de imecelere yemek hazırlamıştır. Tarlaları bir yanda evleri başka bir yandadır onların. Kimi zaman azığını evde yapar sırtına sarar imeceye öyle götürür. Olmadı dağın başına malzemesini götürür ateşi yakar ve tarlada pişirir. Yoktan yonga yapar onlar. İşte tirit, bizim yokluk içindeki saygın analarımızın ürettiği yemek türüdür. Onların bu geleneği, zaman ve ortamın müsait olduğu yerlerde iskender olmuş, az zaman az malzeme ile ise tirit adını almıştır. İskenderde yufka yerine lavaş, suda pişmiş et yerine döner kullanılmıştır.
Ne vardır kadınımızın elinde, yufka ekmek, tereyağı, ceviz, tavuk. Sabah karanlığında yakaladığı tavuğu oğluna ya da eşine kestirip temizler. Tarlaya gidip, ateşi yakar, koyar tavuğu sacayağın üstündeki kara tencereye. Koşturur tarlaya imeceye. Tavuk odun ateşinde, tıkır tıkır kaynar, hamursuz(yufka ekmek) tap taze sabah edilmiş hazırdır, tereyağı da yayıktan yeni çıkmıştır. Tarlada bir kaç saat iş yaptıktan sonra, gelir aşın başına. İmece kalabalık, küçük tepsi yetmez, siniye yapmak lazım gelir tiriti. Fırın yok, ortam neye izin veriyorsa onun en iyisini sunar kadınımız. Tavuk suyuna batırılan yufka, dizi dizi dizilir, her kat tere yağla yağlanır, ceviz dökülür ve didilmiş tavuk etleri ilave edilir. Analarımız tepeleme siniyi doldurur ve imeceyi buyur eder. Eller ibrikteki suyla yıkanır, oturulur tepsinin etrafına soğumadan afiyetle yenir. Eh yanında da vazgeçilmez ayran vardır. Pekmez ekşisi de çok güzel tamamlar bu sunumu.
Derneğimizin Proje Kurulu “Tirit Projesi” için bir yıl süren hazırlık aşaması geçirdi.Kadın istihdamı hedefleniyordu. İçişleri Bakanlığı Dernekler Dairesi Başkanlığı standartlarında proje hazırlandı. 20 kişinin eğitimi ve proje sonunda istihdamı planlandı. Tiritin geleneksel yapısını bozmadan, modern olarak porsiyon ve fast food sunumları planlandı. Proje sonunda planlanan 20 kişinin istihdamı konusu koşullara uymadı, BİLKE projeyi yeni bir format ile gerçekleştirdi.
*27 Ocak 2012 tarihinde proje Kültür ve Turizm Müdürlüğünde tanıtıldı. Kurum yönetimi ve çalışanlarına tirit yapıldı ve sunuldu. Tiritin, işletmelerde yaygınlaşması için destek istendi.
*10 Şubat 2012 tarihinde, Dernek Yönetim Kurulu ve Denetleme Kurulu ile birlikte, tirit yapımında kullanılan malzemelerin ölçüsü ve sunum teknikleri üzerinde çalışıldı.
03 Mart 2012 tarihinde, Proje Kurulu görüşleri değerlendirdi ve servis tabağı ve fast food sunumu üzerinde ortak karara vardı.
13 09 2012 tarihinde proje Gıda ve Tarım Hayvancılık İl Müdürlüğünde tanıtıldı. İl Müdürü, proje ofisi yetkilisi ve gıda mühendisi ile görüşüldü. Projenin ilimize kazandırılması çalışmaları sürdürüldü.
Tirit yapılan köylerimizin düğünlerde söylediği ÇEREZ TÜRKÜSÜ eşliğinde Proje Tanıtım Slaytı hazırlandı. Bilke internet sitesi ve face sayfasında e-tanıtım yapıldı.
30 EKİM 2013 günü saat 14.00’te sayın valimiz ve yerel işletmecilerin de katıldığı sunumla proje sonlandırıldı.
SİNOP BİLİM KÜLTÜR EĞİTİM DERNEĞİ 