17.11.2019 BİLKE
SİNOP ZEYTİNİ ESKİ DEĞERİNE KAVUŞMALI
Geçmişte Günümüze Sinop’ta Zeytin ve Zeytinyağı kültürü başlıklı sunum, İstanbul’da düzenlenen 8. Uluslararası Tıp Etiği Kongresinde, Prof.Dr. İbrahim BAŞAĞAOĞLU ve Dç. Dr. Betül BAKIR tarafından sunuldu. Kentimizin,böyle önemli bir konuda, uluslararası düzeyde temsil edilmesi gurur vericidir.
Akademisyenlerimiz, sunumlarını İstanbul’da 15.11.2019 tarihinde gerçekleştirdiler. Daha sonra, telekonferans yöntemi ile Bilke Dernek Yönetim Kurulu Toplantısına katıldılar.
Sayın Prof. Dr. İbrahim BAŞAĞAOĞLU:” Önemli bir uluslararası kongrede sunumumuzu gerçekleştirdik. Sinoplulara Sinop Zeytini konusunu uluslararası kongreye taşıma sözü vermiştim. Bu sözümü gerçekleştirdim.
Akademisyen arkadaşım Dç. Dr. Betül Hanım ile birlikte gerçekleştirdiğimiz sunum, kongrede büyük ilgi gördü. Kongreye katılanlar arasında Sinop’a tatile gelen öğretim görevlileri de vardı. Tarihi önem taşıyan, kalkınma ile ilgili böylesine önemli bir konuyu uluslararası platforma taşıdığım için beni şahsen kutladılar. Sinop’ta Roma döneminden kalan zeytinyağı üretimi imalathanesinin (bu günün fabrikası) kalıntılarının varlığı bilinmiyordu. Sunduğumuz bilgiler Sinop turizmi ve tarihini öne çıkardı. Fotoğraflar ve sunum çok ilgi gördü, bu alanları görmek ve gezmek istediler. Sinop’ta yaptığımız araştırmalar, topladığımız bilgi ve belgeler tıp kongresine katılan akademisyenlerin beğenisini kazandı. Sinopumuz güzel bir kent, zeytin kültürünü el birliği ile yaşatmalıyız.
Sinop zeytini konusunda kongrede sunduğumuz bilgiler, Kongre Düzenleme Kurulu tarafından basılacak Kongre Bildiri Kitabında yayımlanacak. Yayınlandıktan sonar Valilik, Belediye Başkanlığı, Kültür ve Turizm Müdürlüğü ile paylaşacağız. Ayrıca bir bilgiyi daha paylaşmak istiyorum, sunduğumuz bu bildiriyi, Betül Hanım ile birlikte, uluslararası bir dergide makale olarak yayınlamayı düşünüyoruz. Projenin bilimsel tarafını gerçekleştirdik. Sinop için hayırlı olsun. Hazırlık aşamasında ekibimize yardımcı olan Sinoplulara, Sinop yerel basınımızın temsilcilerine çok teşekkür ediyorum, hepsine sevgi ve selamlarımı iletiyorum”dedi.
Daha sonra, Dç. Dr. Betül BAKIR:
“Sunumun önsözünü sizlerle de paylaşmak yerinde olacaktır” dedi:
Sinop uygarlıklar beşiği Anadolu’nun en kuzeyinde yer alan ve Karadeniz’in tek doğal liman kentidir.
M.Ö.8. yüzyılda Miletli koloni grubunun buraya yerleşerek Sinope adını vermeleri, zeytin üretimi ve ticaretini desteklemektedir. Yazılı ve arkeoloji kaynaklarına göre zeytin,5000- 6000 yıldır kullanılmaktadır.Zeytinin ve ağacının taşlaşmış fosillerine dayanarak arkeologlar Akdeniz’de M.Ö.37. 000’lere kadar vardığını tarihlendirmektedir. Bu bağlamda dönemin petrol vasfındaki zeytin ve zeytinyağının,koloni ticaretlerinde başlıca ihracat ürünleri arasında olması antic dönemlerde Sinop ve çevresini zeytin üretimine teşvik etmiştir.
Kaynaklarda Sinop Limanı, Yunan Kolonileri ve Roma Döneminde zeytin yetiştirilen bölgelerin en doğusundaki sınırı ve ihracat merkezi olarak nitelendirilmekteydi. Strabon, Kızılırmak Deltası’nın doğusundan Kastamonu ve Sinop çevresini içeren bölgeden bahs ederken “zeytin ağaçları ile kaplı ülke”demekteydi.
Karadeniz’de mikro klima özelliğe sahip Sinop ve civarında 50 000- 150 000 arasında zeytin ağacının var olduğu istatistiklerde yer alsa da günümüzde bu sayının arazilerin büyük oranda yapılaşmaya terk edilmesiyle azaldığı tahmin edilmektedir.
Ülkemizde zeytin türleri, bu günün zeytin ağacının kökenleri sayılan “olea europaea” olarak adlandırılmıştır.Avrupa kökenli yağ oranı yüksek zeytinden türemiştir. Sinop Samsun ve Kastamonu civarında yöreye has yemeklik zeytin üretimine ağırlık verilmiş, ancak bunun %2 gibi çok küçük bir oranında zeytinyağı üretimi, evlerde kısıtlı imkanlarla küçük teknelerde çıkarılarak ihtiyacı karşılamıştır.
Günümüzde özellikle Sinop şehrinde zeytin ağaçları yok olmuş,Gerze, Ayancık, Boyabat gibi ilçelerde ve kırsal kesimde düşük popülasyonda zeytin ağaçları ile varlığını sürdürmektedir.
Çalışmamaızda Sin op’ta zeytin ve zeytinyağı kültürü tarihsel boyutu ile ele alınarak, son yıllarda yore halkının bu konudaki görüş ve uygulamalarından örnekler verilecektir.
Sunum Önsözünü,BİLKE Yönetim Kurulu ve Sinoplularla da paylaşmak istedim. Biliyorsunuz Sinop zeytini eski değerine kavuşsun, yeniden canlansın istiyoruz. Bunun için Belediyemizin aşılama alanına dikilen zeytin ağaçlarının aşılaması gündemimizde. Bahar mevsiminde uygun bir takvimde Sinop’a gelmeyi planlıyorum.Çalışmayı, aşılamada yardımcı olacak profesyonel bir arkadaşımla yürüteceğiz. Yanımızda zeytin fideleri de getirmeyi hedefliyoruz. Öncelikle aşılama alanındaki zeytinlerin aşılamasını yapacağız. Daha sonra derneğin email adresine, telefon numaralarını ve adres bilgilerini veren zeytin sahiplerinin ağaçlarının aşılamasını yapmayı planlıyoruz. Üniversitede görevliyim, çalışma takvimi konusu beni zorlasa da, özen göstereceğim. Dilerim, Sinop zeytin ağaçları eski ününe kavuşur, çalışmalarımız bunun için, Tüm Sinoplulara sevgi ve selamlarımı iletiyorum” dedi.
Dernek Başkanımız, “Proje, Akademisyenlerimiz, Bilke ve Belediye Başkanlığı ortaklığında Ağustos ayında başlamıştı. İlk aşamada, Derneğimiz arşivinde bulunan konu ile ilgili belge, bilgi ve dokümanlar hocalarımızla paylaştık. Konu ile ilgili ilk toplantıyı dernekte gerçekleştirdik. Sinop zeytini ve zeytinyağı üretimini bilen, ailenin en son temsilcilerini bulduk. Hocalarımız, dernek yönetim kurulumuz, Sinop’ta zeytin üretiminin son temsilcileri ve konu hakkında bilgi sahibi olanlar dernekte toplantı yaptık. Sinop’ta yetişen zeytin türleri tespit edildi. Sinop eski yerli Sinop zeytin ağaçlarının araştırması yapıldı. Akademisyenlerimiz, arsa, arsa, karış karış, köy köy sahada eski Sinop zeytinlerini aradılar. Tespit edilen zeytin ağaçlarını kaydettiler. Eski Sinop zeytininin bulunması çok önemliydi. Yaşatılması için aşılama gerekiyordu. Hocalarımızla birlikte değerlendirilmeler yapıldı ve süreç planlandı. Sonraki aşamada, Sinop Belediyesi Sinop Zeytini Aşılama Alanı belirledi ve alana zeytin ağaçları dikildi. Projenin Akademisyenlerimiz tarafından Uluslararası Kongrede sunumu gerçekleştirildi. Bundan sonra, aşamaların planlandığı gibi sürmesini hedefliyoruz. Hocalarımıza, Sinop’u uluslararası düzeyde temsil ettikleri ve projenin başından beri öz verili çalışmaları için Yönetim Kurulu ve tüm Sinoplular adına teşekkür ediyorum. Projenin Sinop’a hayırlı olmasını diliyoru” dedi.
Sinop, eski kaliteli, ünlü zeytinliğine kavuşsun istiyoruz. BİLKE
SİNOP BİLİM KÜLTÜR EĞİTİM DERNEĞİ 